پروستات، غده‌ای کوچک به اندازه یک گردو در بدن مردان است که زیر مثانه قرار گرفته و بخشی از سیستم تولید مثل را تشکیل می‌دهد. این غده مسئول تولید مایعی است که اسپرم را تغذیه می‌کند. در حالی که بزرگ شدن پروستات اغلب با افزایش سن مرتبط است و معمولاً در مردان بالای ۵۰ سال دیده می‌شود، اما گاهی اوقات این مشکل در سنین جوانی – یعنی زیر ۴۰ سال – نیز رخ می‌دهد. این مسئله می‌تواند نگران‌کننده باشد، زیرا پروستات بزرگ شده می‌تواند باعث مشکلات ادراری، درد و حتی تأثیر بر کیفیت زندگی شود. اما چرا این اتفاق در جوانی می‌افتد؟ در این مقاله، به بررسی علت بزرگ شدن پروستات در جوانی می‌پردازیم.
بزرگ شدن پروستات در جوانی معمولاً با آنچه در سنین بالا رخ می‌دهد متفاوت است. در افراد مسن، اغلب به دلیل هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) است که یک رشد غیرسرطانی طبیعی مرتبط با تغییرات هورمونی است. اما در جوانان، این مشکل بیشتر به التهاب، عفونت‌ها یا عوامل خارجی مربوط می‌شود. طبق آمار، پروستاتیت یا التهاب پروستات شایع‌ترین مشکل پروستات در مردان زیر ۵۰ سال است و می‌تواند باعث تورم و بزرگ به نظر رسیدن غده شود. در ادامه، به جزئیات این علل می‌پردازیم.
التهاب پروستات (پروستاتیت) به عنوان شایع‌ترین علت
یکی از اصلی‌ترین دلایل بزرگ شدن پروستات در جوانی، التهاب یا پروستاتیت است. این وضعیت می‌تواند باعث تورم غده شود و علائمی شبیه به بزرگ شدن ایجاد کند. پروستاتیت انواع مختلفی دارد و اغلب در مردان جوان و میان‌سال رخ می‌دهد. بر اساس تحقیقات، این مشکل سومین بیماری شایع دستگاه ادراری در مردان بالای ۵۰ سال است، اما در زیر ۵۰ سال، شایع‌ترین مسئله است.
انواع پروستاتیت و علل آن‌ها:
- پروستاتیت حاد باکتریایی: این نوع معمولاً ناگهانی شروع می‌شود و ناشی از عفونت باکتریایی است. باکتری‌هایی مانند اشریشیا کلی (E. coli)، کلبسیلا یا پسودوموناس می‌توانند از طریق مجرای ادراری به پروستات برسند. در جوانان، این عفونت اغلب از روابط جنسی بدون محافظت، عفونت‌های مقاربتی (مانند گونوره یا کلامیدیا) یا عفونت‌های ادراری درمان‌نشده ناشی می‌شود. برای مثال، اگر فردی عفونت ادراری داشته باشد و آن را نادیده بگیرد، باکتری‌ها می‌توانند به سمت بالا حرکت کنند و پروستات را درگیر کنند. علائم شامل تب، لرز، درد شدید در ناحیه لگن، سوزش ادرار و حتی خون در ادرار است. این نوع می‌تواند باعث تورم سریع پروستات شود و اگر درمان نشود، به مشکلات مزمن تبدیل گردد.
- پروستاتیت مزمن باکتریایی: این حالت زمانی رخ می‌دهد که عفونت حاد به طور کامل درمان نشود یا باکتری‌ها در پروستات پنهان بمانند. علل آن مشابه نوع حاد است، اما علائم خفیف‌تر و تکرارشونده هستند. در جوانان، استفاده از کاتتر ادراری (برای مثال پس از جراحی) یا بیوپسی پروستات می‌تواند ریسک را افزایش دهد. همچنین، عفونت‌های سیستم تولید مثل مانند اپیدیدیمیت (التهاب بیضه) می‌تواند به پروستات گسترش یابد.
- پروستاتیت مزمن غیرباکتریایی (سندرم درد لگنی مزمن): این شایع‌ترین نوع است و حدود ۹۰ درصد موارد پروستاتیت را تشکیل می‌دهد. برخلاف انواع باکتریایی، هیچ عفونتی در کار نیست. علل آن پیچیده و چندعاملی است: استرس روانی، آسیب‌های عصبی در ناحیه لگن (مانند پس از تصادف یا جراحی)، اختلالات ایمنی بدن یا مشکلات هورمونی. در جوانان، سبک زندگی پراسترس، مانند کار طولانی‌مدت پشت میز یا ورزش‌های سنگین بدون استراحت، می‌تواند نقش داشته باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که التهاب عصبی یا پاسخ ایمنی بیش‌فعال به عفونت‌های قبلی می‌تواند باعث تورم مداوم شود. علائم شامل درد مزمن در ناحیه پرینه (بین مقعد و بیضه)، مشکلات ادراری و درد هنگام انزال است.
- پروستاتیت بدون علامت: این نوع التهاب بدون علائم است و معمولاً طی بررسی‌های دیگر کشف می‌شود. علل آن ناشناخته است، اما ممکن است با عفونت‌های پنهان یا مسائل ایمنی مرتبط باشد.
ریسک فاکتورهای پروستاتیت در جوانی شامل سن جوان (۲۰ تا ۴۰ سال)، سابقه عفونت ادراری، HIV/AIDS، استفاده از کاتتر و استرس روانی است. برای مثال، مردان جوانی که روابط جنسی پرریسک دارند، بیشتر در معرض هستند. درمان معمولاً با آنتی‌بیوتیک‌ها برای انواع باکتریایی و مدیریت درد برای انواع غیرباکتریایی انجام می‌شود.
هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) در سنین پایین: نادر اما ممکن
هرچند BPH عمدتاً در مردان بالای ۴۰ سال رخ می‌دهد، اما موارد نادری در جوانان گزارش شده است. این وضعیت باعث رشد غیرسرطانی سلول‌های پروستات می‌شود و می‌تواند مجرای ادرار را مسدود کند. علل دقیق BPH ناشناخته است، اما تغییرات هورمونی نقش کلیدی دارند. هورمون‌هایی مانند تستوسترون و دی‌هیدروتستوسترون (DHT) می‌توانند رشد سلول‌ها را تحریک کنند.
در جوانان، عوامل زیر می‌توانند BPH را زودتر ایجاد کنند:
- ژنتیک: اگر پدر یا برادر سابقه BPH زودرس داشته باشند، ریسک افزایش می‌یابد. ژن‌ها می‌توانند حساسیت به هورمون‌ها را تغییر دهند.
- سبک زندگی و رژیم غذایی: چاقی، رژیم غذایی پرچرب و کم‌فیبر، و عدم فعالیت بدنی می‌تواند التهاب را افزایش دهد و به رشد پروستات کمک کند. مطالعات نشان می‌دهد که مردان جوانی با BMI بالا (چاقی) بیشتر در معرض هستند. همچنین، مصرف زیاد گوشت قرمز و لبنیات پرچرب ممکن است هورمون‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
- بیماری‌های همراه: دیابت، بیماری‌های قلبی یا سندرم متابولیک می‌تواند ریسک BPH را افزایش دهد، حتی در سنین پایین.
علائم BPH شامل تکرر ادرار، جریان ضعیف ادرار و احساس عدم تخلیه کامل مثانه است. در جوانان، این علائم اغلب با پروستاتیت اشتباه گرفته می‌شود، بنابراین تشخیص دقیق ضروری است.
درمان تستوسترون و تأثیر آن بر پروستات
یکی از علل مدرن بزرگ شدن پروستات در جوانی، استفاده از درمان جایگزین تستوسترون (TRT) است. مردان جوانی که به دلایل پزشکی یا بدنسازی از تستوسترون استفاده می‌کنند، ممکن است با تورم پروستات مواجه شوند. تستوسترون می‌تواند به DHT تبدیل شود که رشد سلول‌های پروستات را تحریک می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که TRT در مردان با سابقه مشکلات پروستات می‌تواند علائم را بدتر کند. اگر جوانی هستید که از مکمل‌های هورمونی استفاده می‌کنید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
سرطان پروستات: علت نادر اما جدی
هرچند سرطان پروستات در جوانان بسیار نادر است (کمتر از ۱ درصد موارد زیر ۵۰ سال)، اما می‌تواند باعث بزرگ شدن غده شود. علل آن ژنتیکی (مانند جهش ژن BRCA) یا محیطی است. علائم شامل درد، خون در ادرار و مشکلات جنسی است. تشخیص زودرس با PSA و بیوپسی ضروری است.
سایر عوامل احتمالی
علاوه بر موارد بالا، علل دیگری نیز وجود دارد:
- عفونت‌های ادراری مزمن: UTI درمان‌نشده می‌تواند به پروستات گسترش یابد و تورم ایجاد کند.
- سنگ‌های مثانه یا کلیه: این‌ها می‌توانند جریان ادرار را مختل کنند و التهاب ثانویه ایجاد نمایند.
- آسیب‌های عصبی: تصادفات یا جراحی‌های لگنی می‌تواند التهاب ایجاد کند.
- عوامل محیطی: قرارگیری در معرض مواد شیمیایی یا سموم ممکن است نقش داشته باشد، هرچند تحقیقات محدود است.
علائم و تشخیص
علائم بزرگ شدن پروستات در جوانی شامل سوزش ادرار، درد لگنی، مشکلات جنسی و تکرر شبانه ادرار است. تشخیص با معاینه دیجیتال رکتال، تست PSA، سونوگرافی و گاهی بیوپسی انجام می‌شود. تمایز بین پروستاتیت و BPH مهم است.
پیشگیری و مدیریت
برای جلوگیری، سبک زندگی سالم اتخاذ کنید: ورزش منظم، رژیم غذایی متعادل، روابط جنسی ایمن و مدیریت استرس. نوشیدن آب کافی و اجتناب از نگه داشتن ادرار کمک‌کننده است.
نتیجه‌گیری
بزرگ شدن پروستات در جوانی اغلب به پروستاتیت، عفونت‌ها یا عوامل سبک زندگی مربوط است، نه رشد طبیعی سن. درک این علل می‌تواند به پیشگیری کمک کند، اما همیشه به متخصص اورولوژی مراجعه کنید.
منبع : newyorkurologyspecialists
