بزرگی پروستات شرایطی است که در آن غده پروستات بزرگ شده و سرطانی نیست. بزرگی پروستات را هیپرتروفی خوش خیم پروستات یا انسداد خوش خیم پروستات نیز می نامند.
با افزایش سن، پروستات دو دوره اصلی رشد را پشت سر می گذارد. اولین مورد در اوایل بلوغ رخ می دهد، زمانی که اندازه پروستات دو برابر می شود. مرحله دوم رشد در حدود ۲۵ سالگی شروع می شود.
با بزرگ شدن پروستات، غده به مجرای ادرار فشار می آورد و آن را محکم می کند. دیواره مثانه ضخیم تر می شود. در نهایت مثانه ممکن است ضعیف شود و توانایی تخلیه کامل را از دست بدهد و مقداری ادرار در مثانه باقی بماند. باریک شدن مجرای ادرار و احتباس ادرار (ناتوانی در تخلیه کامل مثانه) بسیاری از مشکلات مربوط به بزرگی پروستات را ایجاد می کند.
پروستات چیست؟
پروستات یک غده گردویی شکل است که بخشی از دستگاه تناسلی مردان است. وظیفه اصلی پروستات ساخت مایعی است که به مایع منی وارد می شود. مایع پروستات برای باروری مردان ضروری است. غده پیشابراه را در گردن مثانه احاطه کرده است. گردن مثانه ناحیه ای است که مجرای ادرار به مثانه متصل می شود. مثانه و مجرای ادراری بخشی از دستگاه ادراری تحتانی هستند. پروستات دارای دو یا چند لوب یا بخش است که توسط یک لایه خارجی بافت محصور شده است و در جلوی راست روده درست زیر مثانه قرار دارد. مجرای ادراری لوله ای است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل می کند. در مردان مجرای ادرار منی را از طریق آلت تناسلی منتقل می کند.
علت بزرگی پروستات چیست؟
دلایل بزرگی پروستات به خوبی شناخته نشده است. با این حال عمدتا در مردان مسن رخ می دهد. هیپرپلازی خوش خیم پروستات در مردانی که بیضه های آنها قبل از بلوغ برداشته شده است ایجاد نمی شود. به همین دلیل برخی از محققان معتقدند عوامل مرتبط با افزایش سن و بیضه ها ممکن است باعث هیپرپلازی خوش خیم پروستات شوند.
مردان در طول زندگی خود تستوسترون، هورمون مردانه و مقدار کمی استروژن هورمون زنانه تولید می کنند. با افزایش سن میزان تستوسترون فعال در خون آنها کاهش می یابد که باعث می شود نسبت بیشتری از استروژن باقی بماند. مطالعات علمی نشان داده است که بزرگی پروستات ممکن است رخ دهد زیرا نسبت بیشتر استروژن در داخل پروستات باعث افزایش فعالیت موادی می شود که باعث رشد سلول های پروستات می شوند.
نظریه دیگری بر دی هیدروتستوسترون (DHT)، هورمون مردانه که در توسعه و رشد پروستات نقش دارد متمرکز است. برخی تحقیقات نشان داده است که حتی با کاهش سطح تستوسترون خون مردان مسن همچنان به تولید و تجمع سطوح بالای DHT در پروستات ادامه می دهند. این تجمع DHT ممکن است سلولهای پروستات را برای ادامه رشد تشویق کند. دانشمندان اشاره کرده اند که در مردانی که DHT تولید نمی کنند هیپرپلازی خوش خیم پروستات ایجاد نمی شود.
بزرگی پروستات چقدر شایع است؟
بزرگی پروستات شایع ترین مشکل پروستات برای مردان بالای ۵۰ سال است. در سال ۲۰۱۰ حدود ۱۴ میلیون مرد در ایالات متحده دارای علائم دستگاه ادراری تحتانی بودند که نشان دهنده هیپرپلازی خوش خیم پروستات بود. در ۴۰ سالگی بروز و علائم با افزایش سن افزایش می یابد. هیپرپلازی خوش خیم پروستات حدود ۵۰ درصد مردان بین ۵۱ تا ۶۰ سال و ۹۰ درصد مردان بالای ۸۰ سال را تحت تاثیر قرار می دهد.
چه کسانی بیشتر به بزرگی پروستات مبتلا می شوند؟
مردان با عوامل زیر بیشتر در معرض هیپرپلازی خوش خیم پروستات هستند:
سن ۴۰ سال به بالا
سابقه خانوادگی هیپرپلازی خوش خیم پروستات
شرایط پزشکی مانند چاقی، بیماری های قلبی و گردش خون و دیابت نوع ۲
عدم انجام تمرینات بدنی
اختلال در نعوظ
علائم بزرگی پروستات چیست؟
علائم دستگاه ادراری تحتانی که نشان دهنده بزرگی پروستات است ممکن است شامل موارد زیر باشد
تکرر ادرار – ادرار هشت بار یا بیشتر در روز
فوریت ادراری – ناتوانی در به تأخیر انداختن ادرار
مشکل در شروع جریان ادرار
جریان ادرار ضعیف یا قطع شده
دریبل در پایان ادرار
شب ادراری – تکرر ادرار در طول مدت خواب
احتباس ادرار
بی اختیاری ادرار
درد بعد از انزال یا هنگام ادرار
ادرار که رنگ یا بوی غیر معمول دارد
علائم هیپرپلازی خوش خیم پروستات اغلب ناشی از آن :
انسداد مجرای ادراری
مثانه ای که در تلاش برای دفع ادرار از طریق انسداد بیش از حد کار می کند
اندازه پروستات همیشه میزان انسداد یا علائم را تعیین نمی کند. برخی از مردان با بزرگ شدن پروستات انسداد کمی دارند و علائم کمی دارند، در حالی که برخی دیگر از مردان که دارای پروستات کوچک شده اند انسداد بیشتری دارند و علائم بیشتری دارند. کمتر از نیمی از مردان مبتلا به بزرگی پروستات علائم دستگاه ادراری تحتانی دارند.
گاهی اوقات مردان ممکن است ندانند که انسداد دارند تا زمانی که نمی توانند ادرار کنند. این حالت که احتباس حاد ادرار نامیده می شود ، می تواند ناشی از مصرف داروهای سرماخوردگی یا حساسیت بدون نسخه باشد که حاوی ضد احتقان ها هستند، مانند شبه افدرین و اکسی متازولین. یک عارضه جانبی بالقوه این داروها ممکن است از شل شدن و خروج ادرار از مثانه جلوگیری کند. داروهای حاوی آنتی هیستامین، مانند دیفن هیدرامین، می توانند انقباض عضلات مثانه را تضعیف کرده و باعث احتباس ادرار ، مشکل در ادرار و ادرار دردناک شوند. هنگامی که مردان دچار انسداد مجاری ادرار می شوند، احتباس ادرار نیز می تواند در نتیجه مصرف الکل، دمای سرد و یا مدت طولانی بی تحرکی ایجاد شود.
درمان بزرگی پروستات
در برخی موارد ، به ویژه در مواردی که علائم خفیف است بزرگی پروستات نیازی به درمان ندارد. در نقطه مقابل ، برخی از مردان در صورتی که اصلاً نمی توانند ادرار کنند یا آسیب کلیهمثانه رخ داده باشد، نیاز به مداخله فوری دارند. هنگامی که درمان ضروری است ، بسیاری از مردان به سادگی به داروهای روزانه نیاز دارند. در صورت عدم درمان کامل علائم ، یا علائم آسیب بیماری، پزشک ممکن است جراحی اندوسکوپی با حداقل تهاجم (بدون “برش” در شکم را توصیه کند). یا در برخی موارد جراحی سنتی توصیه می شود.
درمان دارویی : داروهای متعددی برای تسکین علائم شایع مرتبط با بزرگ شدن پروستات وحود دارد، از جمله داروهایی که مانع از تولید هورمون DHT می شوند و داروهایی که عضلات صاف پروستات و گردن مثانه را برای بهبود جریان ادرار آرام می کنند.
برای جراحی ، روشهای زیادی برای انتخاب وجود دارد و انتخاب تا حد زیادی به آناتومی پروستات خاص شما و ترجیح و آموزش جراح بستگی دارد. همه این روشها یک هدف مشترک دارند که مجرای ادرار را در حین عبور از پروستات گسترش دهد. رویه ها شامل موارد زیر است :
برداشتن مجرای پروستات (TURP) : متداول ترین یا “استاندارد طلایی” درمان جراحی پروستات ، TURP شامل قرار دادن ابزاری به نام رزکتوسکوپ از طریق مجرای ادراری برای از بین بردن بافت انسداد، تقریبا مانند برداشتن هسته از سیب، بنابراین کانال را گسترش می دهد.
جراحی لیزر : هنگامی که یک روش TURP با لیزر به جای تراشیدن سنتی انجام می شود بسته به نوع لیزر مورد استفاده روشها مشابه هستند، هرچند نام آنها متفاوت است.
گرما درمانی مایکروویو Transurethral (TUMT): در TUMT ، دستگاهی مایکروویوهای تحت کنترل کامپیوتر را از طریق کاتتر برای گرم کردن و از بین بردن بافت اضافی پروستات ارسال می کند. TUMT BPH را درمان نمی کند ، اما مشکلات ادراری را کاهش می دهد.
درمان سیستم UroLift: این روش با حداقل تهاجم ، مجرای ادرار را با قرار دادن ایمپلنت های کوچکی که بافت بزرگ شده پروستات را از راه دور نگه می دارد گسترش می دهد بنابراین جریان ادرار را بهبود می بخشد.
سونوگرافی متمرکز با شدت بالا : استفاده از امواج اولتراسوند برای از بین بردن بافت پروستات یک منطقه جدید امیدوار کننده از درمان است که هنوز در حال آزمایش بالینی در ایالات متحده است.
جراحی باز : برای پروستات های بسیار بزرگ جراحی سنتی TURP و لیزر ممکن است بی اثر باشد. در جراحی باز جراح یک برش خارجی ایجاد می کند و بافت بزرگ شده را از داخل غده خارج می کند. کل پروستات برداشته نمی شود، بلکه “پوسته” بیرونی یا کپسول پروستات باقی می ماند.
تخلیه کامل لیزری پروستات (HoLEP) : این یک نسخه حداقل تهاجمی از جراحی باز سنتی است که مخصوص پروستات های بزرگ است. هیچ برشی ایجاد نمی شود. این یک روش تخصصی است که در حال حاضر فقط توسط مراکز منتخب در ایالات متحده انجام می شود. این روش جراحی باز را تکرار می کند و زمان کوتاه تری نیاز به کاتتر ادراری دارد.
آمبولیزاسیون شریان پروستات : برای این روش ، یک رادیولوژیست مداخله یک سیم توخالی را وارد شریان پا می کند و آن را به شریان هایی که فقط پروستات را تامین می کنند هدایت می کند. سپس رادیولوژیست مواد را برای کند کردن یا توقف جریان خون به پروستات تزریق می کند که می تواند باعث کوچک شدن یا نرم شدن آن شود. این یک روش نسبتاً جدید است و ممکن است به طور گسترده ای در دسترس نباشد. ممکن است برای واجد شرایط بودن برای این درمان ثبت نام در یک کارآزمایی بالینی نیاز داشته باشد.
