سکته مغزی چیست ؛ علت، عوامل، عوارض و درمان

سکته مغزی یا حمله مغزی زمانی اتفاق می افتد که جریان خون به مغز شما متوقف شود. یک وضعیت اضطراری است.
مغز برای اینکه به خوبی کار کند نیاز به تامین مداوم اکسیژن و مواد مغذی دارد. اگر خون رسانی حتی برای مدت کوتاهی قطع شود، می تواند مشکلاتی ایجاد کند. سلول های مغز تنها پس از چند دقیقه بدون خون یا اکسیژن شروع به مردن می کنند.

وقتی سلول های مغز می میرند، عملکرد مغز از بین می رود. ممکن است نتوانید کارهایی را انجام دهید که توسط آن قسمت از مغز کنترل می شود. برای مثال، سکته مغزی ممکن است بر توانایی شما در موارد زیر تأثیر بگذارد :

حرکت

صحبت

بخور

فکر کن و به خاطر بسپار

روده و مثانه خود را کنترل کنید

احساسات خود را کنترل کنید

سایر عملکردهای حیاتی بدن را کنترل کنید

سکته مغزی ممکن است در هر زمانی برای هر کسی اتفاق بیفتد.

علت سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی زمانی ایجاد می شود که جریان خون به مغز شما متوقف یا مختل شود.

۲ نوع وجود دارد : ایسکمیک و هموراژیک.

سکته مغزی ایسکمیک. این شایع ترین نوع سکته مغزی است. زمانی اتفاق می افتد که یک رگ خونی اصلی در مغز مسدود شود. ممکن است توسط یک لخته خون مسدود شود. یا ممکن است با تجمع رسوبات چربی و کلسترول مسدود شود. این تجمع پلاک نامیده می شود.

سکته هموراژیک. این زمانی اتفاق می افتد که یک رگ خونی در مغز شما می ترکد و خون به بافت های مجاور می ریزد. با یک سکته هموراژیک، فشار در بافت مغز مجاور ایجاد می شود. این باعث آسیب و تحریک بیشتر می شود.

چه کسانی در معرض خطر سکته مغزی هستند؟

هر کسی در هر سنی ممکن است دچار سکته شود. اما اگر عوامل خطر خاصی داشته باشید، احتمال آن افزایش می یابد. برخی از عوامل خطر را می توان تغییر داد یا مدیریت کرد، در حالی که برخی دیگر نمی توانند.

عوامل خطری که قابل تغییر، درمان یا مدیریت پزشکی هستند :

فشار خون بالا. فشار خون ۱۴۰/۹۰ یا بالاتر می تواند به رگ های خونی (شریان) که خونرسانی به مغز می کند آسیب برساند.

بیماری قلبی. بیماری قلبی دومین عامل خطر مهم و عامل اصلی مرگ در میان بازماندگان سکته مغزی است. بیماری قلبی و سکته دارای بسیاری از عوامل خطر یکسان هستند.

دیابت. افراد مبتلا به دیابت نسبت به افراد بدون دیابت بیشتر در معرض خطر  هستند.

سیگار کشیدن. سیگار کشیدن خطر ایسکمیک را تقریبا دو برابر می کند.

قرص های ضد بارداری.

سابقه TIA (حملات ایسکمیک گذرا). TIA ها را اغلب مینی سکته مغزی می نامند. آنها علائم مشابهی دارند، اما علائم ادامه نمی یابد. اگر یک یا چند TIA داشته اید، تقریباً ۱۰ برابر بیشتر از افراد همسن و جنس که TIA نداشته اند، در معرض سکته مغزی هستید.

تعداد گلبول های قرمز خون بالا. افزایش قابل توجه تعداد گلبول قرمز خون را غلیظ می کند و احتمال لخته شدن خون را افزایش می دهد. این خطر سکته مغزی را افزایش می دهد.

کلسترول و چربی خون بالا. سطوح بالای کلسترول می تواند به ضخیم شدن یا سخت شدن شریان ها (آترواسکلروز) ناشی از تجمع پلاک کمک کند. پلاک رسوبی از مواد چرب، کلسترول و کلسیم است. تجمع پلاک در داخل دیواره رگ ها می تواند میزان جریان خون به مغز را کاهش دهد. اگر خون رسانی به مغز قطع شود، سکته مغزی رخ می دهد.

مصرف بیش از حد الکل. بیش از ۲ نوشیدنی در روز فشار خون شما را بالا می برد. نوشیدن زیاد الکل می تواند منجر به سکته شود.

داروهای غیر قانونی. سوء مصرف IV (داخل وریدی) خطر ناشی از لخته شدن خون (آمبولی مغزی) را به همراه دارد. کوکائین و سایر مواد مخدر ارتباط نزدیکی با سکته مغزی، حملات قلبی و بسیاری دیگر از مشکلات قلبی عروقی دارند.

ریتم غیر طبیعی قلب. برخی از انواع بیماری های قلبی می توانند خطر را افزایش دهند. داشتن ضربان قلب نامنظم (فیبریلاسیون دهلیزی) قوی ترین و قابل درمان ترین عامل خطر قلبی برای سکته مغزی است.

ناهنجاری های ساختاری قلب. دریچه های قلب آسیب دیده (بیماری دریچه ای قلب) می تواند باعث آسیب طولانی مدت (مزمن) قلب شود. با گذشت زمان، می تواند خطر  را افزایش دهد.

عوامل خطر سکته مغزی که قابل تغییر نیستند :

سن بالا. برای هر دهه زندگی پس از ۵۵ سالگی، شانس شما برای سکته مغزی بیش از دو برابر می شود.

جنسیت. سکته بیشتر در مردان رخ می دهد، اما زنان بیشتر از مردان بر اثر سکته جان خود را از دست می دهند.

سابقه سکته قبلی. بعد از اینکه قبلاً سکته کرده اید، در معرض خطر بیشتری برای سکته مغزی هستید.

وراثت یا ژنتیک. احتمال سکته مغزی در افرادی که سابقه خانوادگی سکته مغزی دارند بیشتر است.

عدم ورزش

چاقی

سایر عوامل خطر عبارتند از:

این ممکن است به دلیل تفاوت های منطقه ای در سبک زندگی، نژاد، عادات سیگار کشیدن و رژیم غذایی باشد.

دما، فصل و آب و هوا. مرگ و میر ناشی از سکته بیشتر در دمای شدید رخ می دهد.

عوامل اجتماعی و اقتصادی. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد سکته مغزی در میان افراد کم درآمد شایع تر است

علائم سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی یک وضعیت اضطراری است. دانستن علائم و دریافت سریع کمک بسیار مهم است. فوراً با ۱۱۵ یا شماره اضطراری محلی خود تماس بگیرید. درمان زمانی موثرتر است که بلافاصله شروع شود.

علائم ممکن است به طور ناگهانی رخ دهد. علائم هر فرد ممکن است متفاوت باشد. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

ضعف یا بی حسی صورت، بازو یا پا، معمولاً در یک طرف بدن

مشکل در صحبت کردن یا درک کردن

مشکلات بینایی، مانند تیرگی یا از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم

سرگیجه یا مشکلات تعادل یا هماهنگی

مشکلات حرکتی یا راه رفتن

غش (از دست دادن هوشیاری) یا تشنج

سردرد های شدید بدون علت شناخته شده، به خصوص اگر به طور ناگهانی رخ دهد

سایر علائم کمتر رایج سکته مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

حالت تهوع و استفراغ ناگهانی که ناشی از یک بیماری ویروسی نیست

از دست دادن یا تغییر مختصر هوشیاری، مانند غش، گیجی، تشنج یا کما

سکته مغزی چگونه تشخیص داده می شود؟

دکتر مغز و اعصاب شما یک تاریخچه سلامت کامل می گیرد و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. برای سکته مغزی به آزمایش هایی مانند تصویربرداری از مغز و اندازه گیری جریان خون در مغز نیاز خواهید داشت. آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

سی تی اسکن مغز

یک آزمایش تصویربرداری که از اشعه ایکس برای گرفتن تصاویر واضح و دقیق از مغز استفاده می کند. سی تی اسکن مغز می تواند خونریزی در مغز یا آسیب سلول های مغزی ناشی از سکته را نشان دهد. برای یافتن ناهنجاری ها و کمک به یافتن محل یا نوع سکته مغزی استفاده می شود.

ام آر آی

این آزمایش از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، فرکانس های رادیویی و کامپیوتر برای تهیه تصاویر دقیق از اندام ها و ساختارهای بدن استفاده می کند. MRI از میدان های مغناطیسی برای یافتن تغییرات کوچک در بافت مغز استفاده می کند که به یافتن و تشخیص سکته مغزی کمک می کند.

CTA (آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری)

تصویر اشعه ایکس از رگ های خونی. سی تی آنژیوگرافی از فناوری سی تی برای گرفتن تصاویر رگ های خونی استفاده می کند.

MRA (آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی).

این آزمایش از فناوری MRI برای بررسی جریان خون از طریق شریان ها استفاده می کند.

سونوگرافی داپلر (سونوگرافی کاروتید).

آزمایشی که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از داخل شریان های کاروتید استفاده می کند. این آزمایش می تواند نشان دهد که آیا پلاک شریان های کاروتید شما را باریک یا مسدود کرده است.

آزمایش‌های قلبی زیر نیز ممکن است برای کمک به تشخیص مشکلات قلبی که ممکن است منجر به سکته مغزی شده باشد استفاده شود :

نوار قلب

تست نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت می کند. هر گونه ریتم نامنظم قلب را که ممکن است باعث سکته شده باشد را نشان می دهد.

اکوکاردیوگرافی

این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از قلب شما استفاده می کند. این آزمایش اندازه و شکل قلب شما را نشان می دهد. می تواند بررسی کند که آیا دریچه های قلب به درستی کار می کنند یا خیر. همچنین می تواند ببیند که آیا لخته های خون در قلب شما وجود دارد یا خیر.

سکته مغزی چگونه درمان می شود؟

پس از وقوع سکته مغزی، هیچ درمانی وجود ندارد. اما درمان های پزشکی و جراحی پیشرفته در دسترس هستند. اینها می توانند به کاهش خطر دیگر کمک کنند.

درمان زمانی موثرتر است که بلافاصله شروع شود. درمان اورژانسی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

داروهای لخته شکن (ترومبولیتیک یا فیبرینولیتیک). این داروها لخته های خونی را که باعث سکته مغزی ایسکمیک می شوند، حل می کنند. آنها می توانند به کاهش آسیب سلول های مغزی ناشی از سکته کمک کنند. برای اینکه بیشترین تاثیر را داشته باشند، باید ظرف ۳ ساعت پس از وقوع سکته داده شوند.

داروها و درمان برای کاهش یا کنترل تورم مغز. انواع خاصی از مایعات IV (داخل وریدی) اغلب برای کمک به کاهش یا کنترل تورم مغز استفاده می شود. آنها به ویژه پس از سکته مغزی هموراژیک استفاده می شوند.

داروهای محافظت کننده عصبی. این داروها به محافظت از مغز در برابر آسیب و کمبود اکسیژن (ایسکمی) کمک می کنند.

اقدامات حمایتی از زندگی. این درمان‌ها شامل استفاده از دستگاهی برای کمک به تنفس (وننتیلاتور)، مصرف مایعات داخل وریدی، تغذیه مناسب و کنترل فشار خون است.

کرانیوتومی. این یک نوع جراحی مغز است که برای حذف لخته های خون، کاهش فشار یا ترمیم خونریزی در مغز انجام می شود.

سکته مغزی چه عوارضی دارد؟

بهبودی پس از سکته مغزی و توانایی خاصی که تحت تأثیر قرار می گیرد به اندازه و محل سکته بستگی دارد.

یک سکته کوچک ممکن است باعث مشکلاتی مانند ضعف در بازو یا پای شما شود.

سکته های بزرگتر ممکن است باعث شود قسمت هایی از بدن شما نتوانند حرکت کنند (فلج شوند). سکته های بزرگتر نیز می تواند باعث از دست دادن تکلم یا حتی مرگ شود.

زندگی با سکته مغزی

نحوه تأثیر سکته مغزی به این بستگی دارد که سکته در کجای مغز شما رخ می دهد. همچنین بستگی به میزان آسیب مغزی شما دارد.
بسیاری از افرادی که دچار سکته مغزی می شوند دچار فلج شدن یکی از بازوهای خود می شوند.

مشکلات دیگر می تواند شامل مشکلات زیر باشد:

فکر کردن
صحبت کردن
بلع
انجام ریاضیات ساده مانند جمع، تفریق یا متعادل کردن دسته چک
تزئین
دوش گرفتن
رفتن به دستشویی

برخی از افراد ممکن است به توانبخشی فیزیکی طولانی مدت نیاز داشته باشند. آنها ممکن است نتوانند بدون کمک در خانه خود زندگی کنند.
خدمات پشتیبانی برای کمک به نیازهای جسمی و عاطفی پس از سکته در دسترس هستند.

منبع : hopkinsmedicine