دیفتری چیست؟

دیفتری یک عفونت باکتریایی است که معمولاً دستگاه تنفسی را تحت تأثیر قرار می دهد. علامت مشخصه عفونت دیفتری، پوشش ضخیم، سخت و خاکستری رنگ (شبه غشاء) گلو است. در حالی که دیفتری به دلیل واکسیناسیون در کشورهای توسعه یافته رایج نیست، در صورت عدم درمان می تواند عوارض جدی از جمله مرگ ایجاد کند.

استفاده گسترده از واکسن ها دیفتری تنفسی را به خصوص در کشورهای توسعه یافته بسیار نادر کرده است.

دیفتری چه علائمی دارد؟

بیماری دیفتری یکی از علل بسیار شایع بیماری و مرگ به خصوص در کودکان بود. شدت عفونت و علائم منجر به نام مستعار آن (فرشته خفه کننده) در دهه های قبل از اینکه عفونت به خوبی شناخته شود و در دسترس بودن گسترده واکسن وجود داشت، انجامید.

پس از اینکه فردی در معرض باکتری دیفتری قرار گرفت و آلوده شد، علائم تنفسی معمولاً در عرض دو تا پنج روز ظاهر می شود، اگرچه دوره کمون ممکن است تا ۱۰ روز باشد.

عفونت می تواند مانند یک عفونت تنفسی عادی شروع شود. در ابتدا علائم ممکن است خفیف باشند. با این حال، اگر عفونت تشخیص داده نشود و درمان نشود، ممکن است عوارض شدید ایجاد شود. علائم کلی دیفتری عبارتند از :

تب و لرز
گلو درد
آبریزش بینی
غدد متورم در گردن (ظاهر “گردن گاو”)
خستگی و احساس ضعف
خس خس سینه و مشکل در تنفس
گرفتگی صدا و مشکل در صحبت کردن
ضربان قلب (تاکی کاردی)
حالت تهوع و استفراغ (در کودکان شایع تر است)

ممکن است لوزه ها، بینی و سایر غشاهای دستگاه تنفسی را بپوشاند. همانطور که غشاء ساخته شده و ضخیم می شود، می تواند تنفس را دشوار کند. ممکن است راه هوایی فرد را مسدود کند یا قورت دادن را برای او سخت کند.

هنگام تلاش برای برداشتن یا خراش دادن غشاء، خونریزی بافت رخ می دهد. غشاء بسیار عفونی و پر از سم دیفتری است. این نه تنها به این معنی است که می تواند عفونت را گسترش دهد، بلکه می تواند فرد مبتلا به دیفتری را نیز بسیار بیمار کند اگر سم در بدن پخش شود (در شرایطی به نام سپسیس).

اگر عفونت به سایر قسمت های بدن سرایت کند، عوارض بیماری دیفتری می تواند شامل موارد زیر باشد :

آسیب قلبی یا التهاب قلب (میوکاردیت)
آسیب کلیه و نارسایی کلیه
پنومونی یا سایر عفونت های ریه
آسیب به اعصاب (نوروپاتی) که ممکن است با گذشت زمان برطرف شود
پلی نوروپاتی دمیلینه کننده (شرایط التهابی سیستم عصبی)
فلج (به ویژه دیافراگم)

نوع دیگری از عفونت دیفتری که کمتر شایع است، پوست را درگیر می کند. دیفتری جلدی معمولاً شدت کمتری نسبت به نوع تنفسی دارد. در ابتدا، عفونت پوستی ممکن است بسیار شبیه به سایر بیماری های مزمن مانند اگزما یا پسوریازیس ظاهر شوند.

علائم دیفتری پوستی

بثورات پوسته پوسته
زخم ها
عفونت زخم ثانویه

تقریباً ۲۰ تا ۴۰ درصد از افراد مبتلا به عفونت دیفتری پوست ممکن است به عفونت تنفسی نیز مبتلا شوند. عفونت دیفتری زمانی که غشاهای مخاطی دستگاه تنفسی مانند بینی، گلو و ریه ها را درگیر می کند بسیار جدی تر است.

حتی زمانی که تشخیص دقیق و شروع درمان انجام شود، از هر ۱۰ نفری که به دیفتری مبتلا می شوند، یک نفر در اثر این عفونت جان خود را از دست می دهد. زمانی که عفونت درمان نشود، احتمال مرگ و میر ناشی از دیفتری به اندازه هر دو نفر است.

افراد در معرض خطر بالاتر برای عوارض

کسانی که واکسن اولیه را دریافت نکرده اند یا واکسن های “تقویت کننده” را از دست داده اند
کسانی که تشخیص به موقع دریافت نکردند یا درمان آنها به تاخیر افتاد
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
هر کس زیر ۵ سال یا بیشتر از ۴۰ سال (کودکان بسیار کم سن به ویژه در معرض خطر عوارض هستند)

بدون درمان، علائم معمولا یک تا دو هفته طول می کشد. با این حال، افراد ممکن است برای هفته ها یا حتی ماه ها پس از ابتلا به دیفتری دچار عوارض شوند. اگر آنها تحت درمان قرار نگیرند، می توانند به گسترش عفونت به دیگران نیز ادامه دهند.

علت دیفتری چیست؟

بیماری دیفتری می تواند توسط یکی از چندین گونه باکتری به نام Corynebacterium diphtheria (C. diphtheria) ایجاد شود. بیشتر عفونت‌های دستگاه تنفسی و پوست در اثر سویه‌هایی ایجاد می‌شوند که سم دیفتری را آزاد می‌کنند و سپس در بدن آزاد می‌شوند. به طور کلی، هر چه سموم بیشتری ترشح شود، فرد مبتلا بیمارتر خواهد بود. افراد همچنین می توانند توسط سویه های غیر سمی کمتر شایع C. diphtheria آلوده شوند که منجر به علائم کمتری می شود.

عفونت دیفتری در زمستان و بهار بیشتر گسترش می یابد.

باکتری عامل دیفتری زمانی پخش می شود که فردی قطرات سرفه یا عطسه فرد مبتلا را استنشاق کند. در حالی که شیوع کمتری دارد، عفونت می‌تواند با لمس یک ضایعه پوستی عفونی یا لمس چیزی که با ترشحات بینی، دهان یا زخم در تماس است (مانند ملافه‌ها، لباس‌ها یا اشیایی مانند یک فرد بیمار) سرایت کند.

در بیشتر موارد، دیفتری تنها توسط فردی منتقل می شود که احساس بیماری می کند و علائم را نشان می دهد. بدون درمان، فردی که مبتلا است می تواند عفونت را به مدت دو تا شش هفته به دیگران سرایت کند.

ممکن است فردی حتی زمانی که احساس بیماری نمی کند (به نام ناقل بدون علامت) ناقل عفونت باشد. این احتمال بیشتر در مناطقی از جهان رخ می دهد که دیفتری هنوز رایج است و اکثر مردم واکسینه نشده اند. در بیشتر موارد، دریافت درمان مناسب برای عفونت دیفتری از گسترش عفونت جلوگیری می کند و می تواند به کاهش شانس ناقل شدن فرد کمک کند.

مانند بسیاری از بیماری‌های عفونی، دیفتری در مناطقی که فاقد سرویس‌های بهداشتی، بهداشت نامناسب است، یا جایی که مردم با هم در مکان‌های بسیار شلوغ زندگی می‌کنند و به واکسن دسترسی ندارند، بیشتر گسترش می‌یابد.

تشخیص دیفتری

اگر پزشک مشکوک به دیفتری است، بسیار مهم است که در اسرع وقت درمان را شروع کند، حتی قبل از اینکه تشخیص از طریق آزمایشات تایید شود. در کشورهای توسعه یافته، عفونت به قدری نادر است که بسیاری از پزشکان هرگز موردی از آن را در طول حرفه خود مشاهده نمی کنند.

اگر فردی علائمی داشته باشد که نشان می دهد دیفتری دارد، پزشک می تواند از گلو یا ضایعه پوستی فرد سواب بگیرد. این کشت در آزمایشگاه برای باکتری هایی که باعث دیفتری می شوند و همچنین وجود سمومی که باکتری ها تولید می کنند، آزمایش می شود.

در کشورهای توسعه یافته، دیفتری پوستی اغلب در افرادی که بی خانمان هستند یا در موقعیت های دیگری که رعایت بهداشت کافی را دشوار می کند، دیده می شود. علاوه بر این، هر فردی که واکسینه نشده باشد، اگر به بخشی از جهان سفر کند که عفونت هنوز شایع است (آندمیک) می تواند به دیفتری از هر نوع مبتلا شود.

مردان، زنان و کودکان در هر سن و نژادی ممکن است به این بیماری مبتلا شوند، اگرچه علائم و عوارض شدید در کودکان زیر پنج سال شایع‌تر است.

درمان دیفتری چگونه است؟

فردی که مبتلا به دیفتری تشخیص داده شده است ممکن است نیاز به جدا شدن از دیگران در هنگام بیماری داشته باشد. اکثر افرادی که دیفتری دارند باید در بیمارستان بستری شوند. بسته به شدت عفونت و سلامت کلی فرد، ممکن است نیاز باشد که در بخش مراقبت های ویژه قرار گیرند. افرادی که بسیار بیمار هستند ممکن است برای کمک به تنفس به لوله ای در گلوی خود (انتوباسیون) نیاز داشته باشند. همه متخصصان پزشکی که بیماران مشکوک یا تایید شده دیفتری را معالجه می کنند باید اقدامات احتیاطی برای پیشگیری از عفونت را انجام دهند.

پزشکان ممکن است بخواهند آزمایش‌های دیگری را انجام دهند تا ببینند سیستم ایمنی فرد چقدر با عفونت مبارزه می‌کند، ارزیابی کنند که آیا درمان مؤثر است یا خیر، و به نظارت بر عوارض احتمالی مانند آسیب قلبی یا کلیوی کمک کنند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آزمایش خون برای بررسی گلبول های سفید خون (لکوسیت ها)
EKG برای ارزیابی قلب
سونوگرافی بافت نرم گردن برای ارزیابی تورم
آزمایش خون برای اندازه گیری عملکرد قلب
تست های عملکرد کلیه
آزمایش ادرار
سایر آزمایش ها یا نظارت ها بسته به علائم و سایر مشکلات سلامتی فرد

افرادی که با فرد مبتلا به بیماری دیفتری زندگی می کنند یا با آنها تماس نزدیک داشته اند نیز باید تحت درمان آنتی بیوتیکی قرار گیرند و تحت نظارت دقیق قرار گیرند. دیفتری یک “بیماری قابل اطلاع” است، به این معنی که متخصصان پزشکی باید اطلاعاتی در مورد بیمار و افرادی که با آنها نزدیک بوده اند جمع آوری کنند و آن را به بخش بهداشت شهرستان یا شهرستان خود گزارش دهند.

فردی که برای این بیماری تحت درمان قرار می گیرد تا زمانی که پزشکان مطمئن نشوند دیگر نمی توانند عفونت را گسترش دهند از انزوا رها نمی شوند. این نیاز به دو آزمایش منفی برای باکتری دیفتری دارد که معمولاً ۴۸ ساعت پس از دریافت آنتی‌توکسین و شروع درمان آنتی‌بیوتیکی است.

فردی که به شدت به دلیل دیفتری بیمار شده است ممکن است بهبودی طولانی داشته باشد و برای جلوگیری از عوارض باید فعالیت های خود را محدود کند. هنگامی که یک فرد از بهبود یافت، باید واکسن را دریافت کند، زیرا ابتلا به دیفتری باعث نمی‌شود که فرد تا آخر عمر از این عفونت مصون بماند.

منبع : verywellhealth