دیابت بیماری است که بر توانایی بدن شما برای تولید یا استفاده از انسولین تأثیر می گذارد. انسولین یک هورمون است. هنگامی که بدن شما غذایی که می خورید را به انرژی تبدیل می کند (که قند یا گلوکز نیز نامیده می شود)، انسولین ترشح می شود تا به انتقال این انرژی به سلول ها کمک کند. انسولین به عنوان یک “کلید” عمل می کند. پیام شیمیایی آن به سلول می گوید که باز شود و گلوکز دریافت کند. اگر انسولین کمی تولید می کنید یا اصلاً انسولین تولید نمی کنید یا به انسولین مقاوم هستید، قند زیادی در خون شما باقی می ماند. سطح گلوکز خون برای افراد دیابتی بالاتر از حد طبیعی است.
انواع دیابت
دو نوع اصلی دیابت وجود دارد : نوع ۱ و نوع ۲.
دیابت نوع ۱
هنگامی که مبتلا به دیابت نوع ۱ هستید، پانکراس شما انسولین تولید نمی کند. نوع ۱ که زمانی دیابت نوجوانان نامیده می شد، اغلب در کودکان یا نوجوانان تشخیص داده می شود. با این حال، ممکن است در بزرگسالان نیز رخ دهد. این نوع ۵-۱۰ درصد افراد مبتلا را تشکیل می دهد.
دیابت نوع ۲
دیابت نوع ۲ زمانی رخ می دهد که بدن انسولین کافی تولید نمی کند یا زمانی که سلول ها قادر به استفاده صحیح از انسولین نیستند که به آن مقاومت به انسولین می گویند. نوع ۲ معمولاً “دیابت بزرگسالی” نامیده می شود زیرا در اواخر زندگی، معمولاً بعد از ۴۵ سالگی تشخیص داده می شود. ۹۰ تا ۹۵ درصد از افراد مبتلا را شامل می شود. در سال های اخیر، نوع ۲ در افراد جوان تر، از جمله کودکان، بیشتر از گذشته تشخیص داده شده است.
آیا انواع دیگری از دیابت وجود دارد؟
دیابت بارداری در دوران بارداری هم رخ می دهد و حدود ۱۸ درصد از تمام بارداری ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
دیابت بارداری معمولاً بعد از بارداری از بین می رود، اما زمانی که دیابت بارداری داشته باشید، احتمال اینکه در بارداری های بعدی اتفاق بیفتد، بیشتر می شود. در برخی از زنان بارداری نوع ۱ یا ۲ را نشان می دهد و این زنان باید پس از بارداری به درمان ادامه دهند.
به نظر می رسد بین تمایل به دیابت بارداری و نوع ۲ ارتباطی وجود دارد و بسیاری از زنانی که دیابت بارداری داشتند بعداً به نوع ۲ مبتلا می شوند. نوع بارداری و نوع ۲ هر دو مستلزم مقاومت به انسولین هستند. برخی تغییرات اساسی در سبک زندگی ممکن است به پیشگیری کمک کند.
شکل دیگر پیش دیابت است. این وضعیت باعث می شود که سطح قند خون فرد بالاتر از حد طبیعی باشد اما آنقدر بالا نباشد که بتوان بیماری را تشخیص داد.
علت دیابت چیست؟
ژنتیک، سبک زندگی و محیط می تواند از دلایل دیابت باشد. خوردن یک رژیم غذایی ناسالم، اضافه وزن یا چاقی و ورزش نکردن کافی ممکن است در ایجاد بیماری، به ویژه دیابت نوع ۲ نقش داشته باشد. نوع ۱ در اثر پاسخ خود ایمنی ایجاد می شود. سیستم ایمنی بدن به سلول های بتای تولید کننده انسولین در لوزالمعده حمله می کند و آنها را از بین می برد.
دیابت چگونه بر بدن من تأثیر می گذارد؟
با گذشت زمان، سطوح بالای قند خون (که هیپرگلیسمی نیز نامیده می شود) می تواند منجر به بیماری کلیوی، بیماری قلبی و نابینایی شود. قند اضافی در جریان خون می تواند به رگ های خونی کوچک در چشم ها و کلیه ها آسیب برساند و می تواند شریان ها را سخت یا باریک کند.
علائم دیابت چیست؟
علائم زمانی که برای اولین بار به دیابت مبتلا می شوید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تشنگی شدید
دفع زیاد ادرار. (دلیل اینکه شما زیاد ادرار می کنید و تشنه می شوید این است که قند خون (گلوکز) به ادرار شما نشت می کند که آب اضافی را از طریق کلیه ها خارج می کند.)
خستگی، کاهش وزن و احساس ناخوشی به طور کلی.
این علائم در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ به سرعت و در طی چند روز یا چند هفته ظاهر می شوند.
دیابت نوع ۲ بسیار کندتر پیشرفت می کند و علائم ممکن است تا زمانی که چند سالی به دیابت نوع ۲ مبتلا نشده اید، شروع نشود. این بدان معناست که افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است در ابتدای تشخیص دچار عوارض شوند.
علائم دیابت با شروع درمان برطرف می شود. با این حال، اگر سطح گلوکز خون شما به خوبی کنترل نشود، ممکن است علائم عود کنند. بدون درمان، سطح گلوکز خون بسیار بالا می رود.
دیابت چگونه تشخیص داده می شود؟
گاهی اوقات یک معاینه معمول توسط چشم پزشک یا پا پزشک نشان دهنده دیابت است. این بیماری بر گردش خون پاها و رگ های خونی ریز چشم تأثیر می گذارد. اگر چشم پزشک یا پزشک پای شما مشکوک باشد، به شما توصیه می کند برای آزمایش سطح قند خون به پزشک عادی خود مراجعه کنید.
رایج ترین آزمایش، آزمایش قند خون ناشتا است. پس از حداقل هشت ساعت غذا نخوردن، معمولاً در طول شب، پزشک شما نمونه خون می گیرد. محدوده طبیعی و غیر دیابتی برای گلوکز خون ناشتا ۷۰ تا ۱۱۰ میلی گرم در دسی لیتر است. اگر سطح شما ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر باشد، ممکن است دیابت داشته باشید.
عوارض احتمالی دیابت چیست؟
اگر سطح قند خون (گلوکز) شما به خوبی کنترل نشود، ممکن است باعث کمبود مایعات در بدن (کم آبی)، خستگی و خواب آلودگی شود. این ممکن است به یک بیماری جدی تبدیل شود که می تواند تهدید کننده زندگی باشد، به خصوص اگر دیابت نوع ۱ دارید. در صورت ابتلا به سایر بیماری ها مانند هر گونه عفونت، گاهی اوقات سطح گلوکز خون بسیار بالا ایجاد می شود. افراد مبتلا به دیابت که از تزریق انسولین استفاده می کنند ممکن است نیاز به تنظیم دوز انسولین داشته باشند تا سطح گلوکز خون را در حد نرمال نگه دارند.
برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، سطوح بالای گلوکز خون می تواند منجر به اسیدهایی به نام کتون در جریان خون شود (به این حالت کتواسیدوز می گویند). به طور معمول، افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است به شرایطی مبتلا شوند که سطح گلوکز خون بسیار بالا است اما کتون وجود ندارد (به نام کمای هیپرگلیسمی هیپراسمولار). هر یک از این شرایط می تواند به طور خطرناکی مایعات را در بدن شما کاهش دهد و هر دو بیماری نیاز به درمان فوری دارند.
انسولین بیش از حد می تواند سطح گلوکز خون را بسیار پایین بیاورد (هیپوگلیسمی، که گاهی اوقات “هیپو” نامیده می شود). این می تواند باعث شود که شما احساس عرق کردن، گیجی و ناخوشی کنید. ممکن است به کما برسید درمان اورژانسی هیپوگلیسمی با شکر، نوشیدنی های شیرین یا تزریق گلوکاگون (هورمونی که اثر معکوس با انسولین دارد) است. سپس باید یک میان وعده نشاسته ای مانند ساندویچ بخورید.
این بیماری می تواند مشکلات دیگری به خصوص عفونت های مکرر ایجاد کند. عفونت ها ممکن است مدت بیشتری طول بکشد تا بهتر شوند یا درمان آنها سخت تر باشد. این مورد به ویژه اگر سطح گلوکز خون شما به خوبی کنترل نشده باشد صدق می کند. همچنین می تواند مشکلات روانی زیادی مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن ایجاد کند.
عوارض طولانی مدت
اگر سطح گلوکز خون بالاتر از حد نرمال باشد، در یک دوره زمانی طولانی، می تواند اثرات مخربی بر رگ های خونی داشته باشد.
حتی افزایش خفیف سطح گلوکز که در کوتاه مدت هیچ علامتی ایجاد نمی کند می تواند در دراز مدت بر رگ های خونی تأثیر بگذارد. این ممکن است منجر به برخی از عوارض زیر شود :
خز شدن یا “سخت شدن” شریان ها (آتروما) که می تواند باعث مشکلاتی مانند آنژین صدری، حملات قلبی، سکته مغزی و گردش خون ضعیف شود.
مشکلات چشمی که می تواند بینایی را تحت تاثیر قرار دهد. این به دلیل آسیب به شریان های کوچک شبکیه در پشت چشم است.
آسیب کلیه که گاهی اوقات به نارسایی کلیه تبدیل می شود.
آسیب عصبی
مشکلات پا اینها به دلیل گردش خون ضعیف و آسیب عصبی است.
مشکلات جنسی مردان (مانند اختلال نعوظ) و مشکلات جنسی زنان (مانند خشکی واژن، عفونت های قارچی و از دست دادن حس) شایع هستند.
نوع و شدت عوارض طولانی مدت در هر مورد متفاوت است. ممکن است اصلاً توسعه نیاورید. به طور کلی، هرچه سطح گلوکز خون شما به نرمال نزدیک‌تر باشد، خطر ابتلا به عوارض کمتر می‌شود. در صورت مواجهه با عوامل خطر دیگری مانند فشار خون بالا، خطر ابتلا به عوارض نیز کاهش می یابد.
دیابت چگونه درمان می شود؟
هر فرد مبتلا به دیابت باید از یک سبک زندگی سالم همراه با رژیم غذایی سالم، حفظ وزن ایده آل بدن، ورزش منظم و عدم استعمال دخانیات پیروی کند. افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ نیز همیشه نیاز به درمان با انسولین دارند. به بروشور جداگانه ای به نام انسولین مراجعه کنید.
افراد مبتلا به نوع ۲ گاهی اوقات زمانی که تشخیص داده می شود به هیچ دارویی برای کنترل دیابت نیاز ندارند. با این حال، اگر یک سبک زندگی سالم برای کنترل سطح قند خون (گلوکز) کافی نباشد، اکثر افراد مبتلا باید مصرف یک یا چند دارو را شروع کنند. با این حال، در سال های اخیر مشخص شده است که با کاهش وزن و پیروی از یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات (یا با نظارت دقیق پزشکی، رژیم غذایی بسیار کم کالری)، بسیاری از افراد می توانند قند خون خود را بدون دارو به حالت عادی برگردانند.
اگر سایر داروها به اندازه کافی سطح گلوکز خون را کنترل نکنند، برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ باید از تزریق انسولین استفاده کنند.
درمان دیابت فقط مربوط به سطح گلوکز خون نیست. همچنین کاهش خطر عوارض بسیار مهم است. بنابراین مهم است که فشار خون و سطح کلسترول را در محدوده طبیعی نگه دارید.
درمان همچنین شامل نظارت منظم برای تشخیص و درمان عوارض در مراحل اولیه است.
دیابت در بارداری با مشکلات احتمالی برای مادر و نوزاد همراه است. زنان مبتلا که باردار می شوند نیاز به نظارت بسیار دقیق و درمان تخصصی دارند تا مطمئن شوند که مادر و نوزاد سالم و بدون مشکل هستند.
هنگامی که به هر دلیلی، حتی گلودرد، ناخوش هستید، ممکن است بر کنترل قند خون شما تأثیر بدی بگذارد. بنابراین بسیار مهم است که بدانید در صورت ناخوشی چه کاری باید انجام دهید.
اهداف درمان چیست؟
اگرچه دیابت قابل درمان نیست، اما می توان آن را با موفقیت درمان کرد. اگر سطح گلوکز خون بالا به سطح نرمال یا نزدیک به نرمال کاهش یابد، علائم شما کاهش می یابد و احتمالاً دوباره احساس خوبی خواهید داشت.
اگر سطح گلوکز خون شما حتی به میزان خفیف بالا بماند. حتی اگر در کوتاه مدت هیچ علامتی نداشته باشید، همچنان در درازمدت خطر عوارض دارید. با این حال، مطالعات نشان داده است که افرادی که کنترل بهتر گلوکز دارند، در مقایسه با افرادی که کنترل ضعیف تری بر سطح گلوکز خود دارند، عوارض کمتری (مانند بیماری قلبی یا مشکلات چشمی) دارند.
بنابراین، اهداف اصلی درمان عبارتند از :
تا حد امکان سطح گلوکز خون خود را نزدیک به نرمال نگه دارید.
برای کاهش سایر عوامل خطر که ممکن است خطر ابتلا به عوارض را افزایش دهد. به ویژه برای ترک سیگار، کاهش وزن یا کاهش فشار خون در صورت نیاز و پایین نگه داشتن چربی خون (کلسترول و تری گلیسیرید)
برای تشخیص هر گونه عارضه در اسرع وقت. درمان می تواند از بدتر شدن برخی از عوارض جلوگیری کند یا به تاخیر بیاندازد.
آیا می توان از دیابت پیشگیری کرد؟
در حال حاضر هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از دیابت نوع ۱ وجود ندارد، اگرچه بسیاری از مطالعات به بررسی احتمالات مختلف می پردازند.
دیابت نوع ۲ با پیروی از یک سبک زندگی سالم مانند رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و نداشتن اضافه وزن قابل پیشگیری است. این برای همه بسیار مهم است. با این حال، به ویژه برای افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند، از جمله کسانی که پیش دیابت (اختلال تحمل گلوکز) دارند، مهم است.
