کلستاز کاهش یا توقف جریان صفرا از کبد شما است. کبد شما صفرا را تولید کرده و از طریق شبکه ای از عروق به نام مجاری صفراوی به دستگاه گوارش شما می رساند. مجاری صفراوی از طریق کبد شما (مجرای داخل کبدی) و همچنین خارج از آن (مجرای خارج کبدی) عبور می کنند. آنها کبد، کیسه صفرا، پانکراس و روده کوچک شما را به هم متصل می کنند. این اندام ها و مجاری صفراوی سیستم صفراوی شما را تشکیل می دهند.
هنگامی که صفرا نمی تواند به درستی از طریق سیستم صفراوی شما جریان یابد، همه این اندام ها و عروق را تحت تاثیر قرار می دهد. صفرا در مجاری صفراوی و اندام‌های شما برگشت می‌کند، بافت‌ها را تحریک می‌کند و در عملکرد آنها اختلال ایجاد می‌کند. صفرا همچنین شروع به نشت به جریان خون شما می کند که اثر سمی دارد. باعث علائم ناراحت کننده و در نهایت بیماری می شود. کلستاز می تواند یک مشکل موقت یا یک مشکل مداوم و بدتر باشد.
چگونه کلستاز بر بدن من تأثیر می گذارد؟
در کوتاه مدت، کلستاز بر اندام های سیستم صفراوی شما تأثیر می گذارد. صفرای پشتیبان می تواند باعث التهاب در کبد، کیسه صفرا، پانکراس یا مجاری صفراوی شود. این ممکن است باعث درد، حالت تهوع و سایر علائم شود. همچنین احتمال عفونت را افزایش می دهد. کلستاز با محروم کردن آن از صفرای مورد نیاز برای تجزیه چربی های موجود در غذا بر روده کوچک شما تأثیر می گذارد. این ممکن است باعث علائم سوء هاضمه و اسهال شود.
با ادامه این مشکل، این اثرات فوری تر می تواند منجر به عواقب طولانی مدت شود. تجمع صفرا در خون شما می تواند باعث علائم بیماری، زردی و خارش شدید شود. التهاب مزمن در هر یک از اندام‌های شما می‌تواند منجر به زخم دائمی شود که عملکرد آنها را مختل می‌کند. سوء جذب ویتامین های محلول در چربی (E، D، K و A) می تواند منجر به سوء تغذیه و عدم رشد در کودکان شود.
آیا کلستاز تهدید کننده زندگی است؟
کلستاز به خودی خود علت اصلی مرگ نیست، اگرچه برخی از اثرات پایین دستی آن می تواند باشد. بیماری های کبدی که باعث کلستاز می شوند نیز می توانند منجر به نارسایی کبد شوند. بسیاری از علل، از جمله بارداری، قابل درمان یا موقت هستند. با این حال، کلستاز در بارداری با افزایش خطر عوارض تهدید کننده زندگی هم برای والدین و هم برای جنین همراه است. خطرات شامل پره اکلامپسی، زایمان زودرس و مرده زایی است.
علت اصلی کلستاز چیست؟
کلستاز علل زیادی دارد. به طور کلی، دو نوع مشکل ممکن است وجود داشته باشد. ممکن است مشکلی در کبد شما باشد که توانایی آن برای ترشح صفرا به مجاری صفراوی را مهار می کند. (این باعث کلستاز داخل کبدی، استاز صفرا در داخل کبد می شود.) یا ممکن است مشکلی در مجاری صفراوی شما باشد که از نظر فیزیکی جریان صفرا را از طریق مجاری محدود می کند. (این باعث کلستاز خارج کبدی، سکون صفرا در مجاری خارج از کبد شما می شود.)
علل احتمالی کلستاز خارج کبدی در مقابل کلستاز داخل کبدی چیست؟
علل موثر بر کبد (علل داخل کبدی) عبارتند از:
بیماری مزمن کبد. بیماری مزمن کبدی که به مدت طولانی ادامه می‌یابد می‌تواند باعث ایجاد اسکار در بافت‌های کبدی (سیروز) از جمله مجاری صفراوی داخل کبدی شود. جای زخم باعث باریک شدن آنها می شود که جریان صفرا را محدود می کند. بیماری‌های خاص ممکن است به سلول‌هایی که صفرا تولید می‌کنند نیز به روش‌های خاص‌تری آسیب بزنند. برخی از این بیماری ها عبارتند از :
هپاتیت B مزمن
هپاتیت C مزمن
هپاتیت خود ایمنی
هپاتیت ناشی از الکل
استئاتوهپاتیت غیر الکلی
کلانژیت صفراوی اولیه
کلانژیت اسکلروزان اولیه
هپاتیت حاد التهاب حاد کبد (ناشی از یک بیماری موقتی اخیر). می تواند باعث تورم کبد شود و جریان صفرا را مهار کند. سموم و عفونت‌های مختلف نیز ممکن است باعث اختلال در عملکرد سلول‌هایی شوند که صفرا را تولید می‌کنند. علل حاد هپاتیت عبارتند از:
مسمومیت الکلی
هپاتیت سمی
هپاتیت ویروسی
مونونوکلئوز
اچ‌آی‌وی.
سیتومگالوویروس (CMV)
سرطان کبد
لنفوم
سپسیس
عفونت کیسه صفرا
علائم کلستاز چیست؟
زردی. رنگ زرد در پوست و سفیدی چشم‌ها معمولاً یکی از اولین نشانه‌هایی است که کبد شما به درستی کار نمی‌کند. زردی به دلیل تجمع صفرا در خون شما ایجاد می شود. به طور خاص، رنگ زرد از بیلی روبین، یکی از مواد تشکیل دهنده صفرا به دست می آید. مقداری بیلی روبین نیز در ادرار شما خارج می شود که ممکن است رنگ تیره تری به آن بدهد.
مدفوع رنگ روشن. همچنین ممکن است به دلیل عدم وجود صفرا در روده متوجه تغییرات مدفوع شوید. وقتی صفرا نمی تواند برای کمک به تجزیه چربی ها به روده شما جریان یابد، این چربی ها از مدفوع شما خارج می شوند. مدفوع چرب به رنگ سفید یا خاک رس است. رنگ روشن آنها به دلیل عدم وجود بیلی روبین است که معمولاً آنها را قهوه ای می کند. آنها همچنین ممکن است شناور باشند و ممکن است بسیار بدبو باشند.
خارش. خارش پوست (خارش) یکی دیگر از علائم شایع کلستاز است. خارش مربوط به صفرا به دلیل تجمع نمک های صفراوی در خون شما ایجاد می شود. نمک های صفراوی (یا اسیدهای صفراوی) اعصاب سیستم عصبی محیطی شما را تحریک می کنند و باعث خارش می شوند. با این نوع خارش هیچ بثوراتی وجود ندارد. به نظر می رسد برخی افراد نسبت به سایرین نسبت به نمک های صفراوی حساس تر هستند و خارش ممکن است خفیف تا شدید باشد. برخی افراد بیشتر در دست ها، پاها، بازوها یا پاها خارش دارند و برخی دیگر سرتاسر خارش دارند.
شما ممکن است علائم دیگری مرتبط با علت کلستاز خود داشته باشید، مانند :
درد شکم.
تهوع و استفراغ.
خستگی.
چگونه کلستاز تشخیص داده می شود؟
آزمایشات خون
اگر علائم کلستاز را دارید، پزشک شما تحقیقات خود را با آزمایش نمونه خون شما آغاز می کند. آنها به دنبال سطوح بالای بیلی روبین و نمک های صفراوی خواهند بود. آنها همچنین ممکن است سطوح بالای کلسترول و برخی آنزیم های کبدی مانند گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) و آلکالین فسفاتاز (ALP) را مشاهده کنند. این سرنخ‌ها می‌توانند بیشتر در مورد علل احتمالی بیماری شما به آنها توضیح دهند.
تست های تصویربرداری
اگر آزمایش خون شما مثبت باشد، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما با آزمایش های تصویربرداری که سیستم صفراوی شما را تجسم می کند، بیشتر بررسی می کند. آنها ممکن است با آزمایش های ساده و غیر تهاجمی مانند سونوگرافی شکم یا سی تی اسکن شکم شروع شوند. اینها می توانند انسدادهای فیزیکی در مجاری صفراوی و تورم ناشی از التهاب در اندام های شما را نشان دهند. آنها می توانند نشان دهند که مشکل از کجا می آید.
بسته به آنچه که پیدا می کنند یا نمی یابند، ممکن است نیاز به استفاده از آزمایش خاص تری داشته باشند که مجاری صفراوی شما را با جزئیات بیشتری تجسم کند. اسکن HIDA شامل تزریق یک رادیو ردیاب به یکی از وریدهای شما قبل از گرفتن عکس است. ردیاب مسیری را که صفرا در سیستم صفراوی شما طی می کند دنبال می کند. گاهی اوقات ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی از MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) برای بررسی دقیق تر سیستم صفراوی شما استفاده می کنند.
آزمایش های اکتشافی
برخی از علل کلستاز ممکن است به کاوش داخلی برای یافتن و رفع آنها نیاز داشته باشد. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است نیاز داشته باشد مجاری صفراوی شما را بررسی کند یا بیوپسی کبد، نمونه‌ای از بافت کبد شما برای آزمایش در آزمایشگاه انجام دهد. معاینات آندوسکوپی روش هایی هستند که با یک آندوسکوپ، یک دوربین کوچک در انتهای یک لوله بلند، به داخل بدن شما نگاه می کنند. در طول ERCP (کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی)، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی می توانند مشکلات مجاری صفراوی شما را از طریق آندوسکوپ پیدا کرده و برطرف کنند.
کلستاز چگونه درمان می شود؟
علل حاد
رفع کلستاز به رفع علت زمینه ای بستگی دارد. رفع برخی از دلایل نسبتاً آسان است. داروهایی که باعث ایجاد مشکل می شوند را می توان با داروهای جایگزین جایگزین کرد. عفونت ها را می توان با آنتی بیوتیک ها یا ضد ویروس ها درمان کرد. انسدادهای فیزیکی را می توان با روش های آندوسکوپی مانند ERCP درمان کرد. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما می‌تواند انسداد را برطرف کند و راه‌های باریک را با استنت باز کند.
علل مزمن
درمان علل مرتبط با بیماری های مزمن کبدی ممکن است دشوارتر باشد. برخی از بیماری ها درمان شناخته شده ای ندارند و زخم بافت های کبد (سیروز) برگشت پذیر نیست. تغییرات سبک زندگی، مانند رژیم غذایی، ورزش و اجتناب از الکل، می تواند به کند کردن روند بسیاری از بیماری های کبدی کمک کند. در این بین، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما بر روی درمان عوارض جانبی بیماری شما تمرکز خواهد کرد. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تغذیه. تغییرات رژیم غذایی و مکمل ها می توانند به جبران سوء جذب و کمبود ویتامین کمک کنند.
اورسودوکسی کولیک اسید. این دارو، که معمولاً برای حل کردن سنگ‌های صفراوی استفاده می‌شود، گاهی اوقات می‌تواند با افزایش تولید صفرا و میانجی‌گری اثرات نمک‌های صفراوی اضافی در خون به کلستاز کمک کند.
نالترکسون. این آنتاگونیست اپیوئیدی گاهی برای درمان خارش شدید تجویز می شود. این دارو با مسدود کردن مسیرهای اعصابی که توسط اسیدهای صفراوی در خون شما تحریک می شوند، عمل می کند. خارش یک خارش مرتبط با هیستامین نیست، بنابراین داروهای تسکین دهنده خارش معمولی (آنتی هیستامین ها) کمکی نمی کنند.
کلستیرامین این داروی کلسترول می‌تواند به اتصال کلسترول به نمک‌های صفراوی در روده کمک کند تا مقدار بیشتری در مدفوع شما خارج شود و مقدار کمتری دوباره جذب خون شود. ممکن است به هیپرلیپیدمی و خارش کمک کند.
