بدن ما به منظور ارائه عملکردی کارآمد، نیازمند ترکیب مناسبی از انواع مواد معدنی، ویتامین‌ها، ریز‌مغذی‌ها، درشت مغذی‌ها و … است. یکی از ویتامین‌های ضروری که در حالت طبیعی هم معمولاً در بدن یافت می‌شود، ویتامین B7 می‌باشد. در مواردی ممکن است افراد دچار کمبود بیوتین باشند؛ در این حالت، قرص یا سایر اشکال دارویی بیوتین یا همان B7 ممکن است به عنوان یک مکمل غذایی مورد استفاده قرار گیرند. این نوشتار سعی بر این دارد تا ضمن ارائه توضیحاتی پیرامون اهمیت بیوتین در حفظ سلامت کلی بدن به ویژه در رابطه با سلامت پوست، مو و ناخن، به پاره‌ای از خواص دیگر آن، عوارض احتمالی و نهایتاً طریقه مصرف آن نیز بپردازد.
بیوتین چیست؟
بیوتین که به عنوان ویتامین B7 یا ویتامین H نیز شناخته می‌شود، یک ویتامین حیاتی محلول در آب است که برای عملکردهای مختلف بدن ضروری است. این ریز مغذی نقش مهمی در متابولیسم کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها دارد و به تبدیل این درشت مغذی‌ها به انرژی کمک می‌کند. علاوه بر این بیوتین در حفظ سلامت پوست، مو و ناخن‌ها نیز موثر بوده و عملکرد صحیح سیستم عصبی را هم بهبود می‌بخشد. منابع غذایی بیوتین شامل زرده تخم مرغ، مغزها، دانه‌ها و برخی سبزیجات هستند. علاوه بر این بیوتین معمولاً به عنوان یک مکمل غذایی، در اشکال مختلف دارویی از قبیل کپسول، قرص، آمپول، ژل و … در دسترس است.
علائم کمبود بیوتین
کمبود بیوتین اگرچه بندرت دیده می‌شود اما با این‌حال در صورت کمبود این ماده در بدن، طیف وسیعی از علائم در بدن پدیدار می‌شوند. برخی از علائم کمبود بیوتین ممکن است شامل نازک شدن مو یا ریزش آن، پدیدار شدن بثورات قرمز پوسته پوسته در اطراف چشم‌ها، بینی و دهان و همچنین تظاهرات عصبی مانند افسردگی، بی‌حالی، توهم و بی حسی و گزگز اندام‌ها باشد. علاوه بر این، افراد مبتلا به کمبود بیوتین ممکن است التهاب در غشاء چشم، احساس سوزن سوزن شدن در بازوها و پاها و در موارد شدید تشنج را تجربه کنند. توجه به این نکته مهم است که این علائم می‌توانند از نظر شدت متفاوت باشند و ممکن است همیشه به دلیل کمبود بیوتین نباشند. اگر به کمبود بیوتین مشکوک هستید، می‌توانید از طریق مراجعه به پزشک متخصص و انجام برخی آزمایشات، سطح بیوتین بدن خود و علت‌های زمینه‌ای آنرا ارزیابی نمائید.
فواید قرص بیوتین
قرص‌های بیوتین طیف وسیعی از مزایای بالقوه به ویژه از جهت ارتقای سلامت مو، پوست و ناخن‌ها را ارائه می‌دهند. در ادامه مطلب بخشی از مهمترین خواص و فواید قرص بیوتین آورده شده است:
قرص بیوتین و تولید انرژی بدن
بیوتین به عنوان یک جزء کلیدی از گروه ویتامین‌های B کمپلکس، نقش مهمی در حمایت از فرآیندهای متابولیک بدن ایفا می‌کند و به تبدیل غذا به انرژی کمک می‌نماید. فرایند اثرگذاری بیوتین به عنوان یک کوآنزیم به اینصورت است که در کنار چندین آنزیم کربوکسیلاز که برای متابولیسم اسیدهای چرب، اسیدهای آمینه و گلوکز ضروری هستند، وارد عمل می‌شود. این آنزیم‌های کربوکسیلاز در واکنش‌های بیوشیمیایی مهمی که به تولید انرژی و سنتز اجزای کلیدی که برای عملکرد سلولی لازم هستند، نقش دارند.
قرص بیوتین و سلامت پوست، مو و ناخن
علاوه بر نقشی که بیوتین در تولید انرژی دارد، قرص بیوتین برای رشد مو، تقویت ساقه، فولیکول‌های مو و نیز حفظ سلامت پوست و ناخن هم بسیار موثر است. مصرف بیوتین ساختار موها را تقویت کرده و از شکنندگی آنها جلوگیری می‌نماید. مشاهدات تجربی متعدد نمایان ساخته که بیوتین در افزایش حجم و ضخامت تارهای مو نیز تاثیرات بسزایی بر جای می‌گذارد. البته در کنار بیوتین، مکمل‌های حاوی روی هم باید استفاده شوند تا مکانیسم اثرگذاری بهتری را شاهد شویم.
سایر خواص بیوتین
بغیر از موارد فوق، برخی دیگر از خواص بیوتین را می‌توان بشرح زیر نام برد:
- کمک به درمان دیابت
- کمک به تنظیم متابولیسم
- کمک به بهبود عملکرد مغز
- کمک به درمان ام. اس.
- کمک به سیستم عصبی
- کمک به تنظیم هورمون‌ها
- کمک به مدیریت و کنترل دیابت
عوارض قرص بیوتین
قرص‌های بیوتین به طور کلی عوارض چندانی ندارند و با بسیاری افراد سازگار بوده و به خوبی تحمل می‌شوند؛ اما مانند هر مکمل دیگری، ممکن است با عوارض جانبی بالقوه‌ای نیز همراه باشند.
برخی از عوارض قرص بیوتین می‌تواند شامل مشکلات گوارشی از جمله تهوع، گرفتگی عضلات، اسهال یا ناراحتی معده در بعضی افراد باشد. علاوه بر این گزارش‌های نادری از واکنش‌های آلرژیک به بیوتین وجود دارد که ممکن است به صورت کهیر، خارش یا مشکل در تنفس ظاهر شوند.
با این حال مانند هر مکمل غذایی دیگری، توصیه می‌شود قبل از شروع قرص بیوتین با یک متخصص تغذیه مشورت کنید؛ به خصوص اگر شرایط پزشکی زمینه‌ای دارید یا داروهای دیگری مصرف می‌کنید.
طریقه مصرف بیوتین برای رشد مو و قطع ریزش آن
بیوتین دارای اثرات درمانی و سلامتی متعددی است که پیشتر به تفصیل مورد اشاره قرار گرفت. اما یکی از مهم ترین نکاتی که باید به آن توجه کرد نحوه مصرف قرص بیوتین با هدف حفظ و مراقبت از بهداشت و سلامتی مو است. در این رابطه باید به این واقعیت توجه داشت که هرگز با اتکاء به یک روش نمی‌توان به نتایج دلخواه در زمینه حفظ سلامتی مو نائل آمد.
بهترین راهکار همواره استفاده از رویکردی همه جانبه و جامع است تا از این طریق، از جهات مختلف نسبت به مدیریت و حفظ سلامت مو اقدام نموده و عملکرد قابل توجهی را رقم زد. با این توضیح، بمنظور کسب نتایج مطلوب حداکثری و نیز به حداقل رساندن عوارض قرص بیوتین، پیشنهاد می‌گردد که طریقه مصرف بیوتین برای مو با لحاظ کردن برنامه مصرفی جامع زیر توام گردد.
انتخاب بهترین مکمل بیوتین مناسب برای مو
به غیر از قیمت قرص بیوتین هنگام انتخاب این مکمل برای مو می‌تواند مهم باشد، که عواملی مانند شکل مکمل (کپسول، ژل نرم، صمغ و …)، غلظت آنها در هر وعده و کیفیت و شهرت کلی برند را در نظر بگیرید. علاوه بر این توصیه می‌شود به دنبال مکمل‌هایی باشید که بر روی آنها آزمایشات مرتبط با خلوص و قدرت اثرگذاری انجام شده باشند. برخی افراد ممکن است مکمل‌های بیوتین را با سایر مواد مغذی تقویت کننده مو از قبیل کلاژن یا سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی، ترجیح دهند. بنابراین توصیه بر این است که در این مورد با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
دوز مناسب بیوتین برای سلامت مو
پیش از مصرف بیوتین برای رشد مو، ضروری است که دوز مناسب با توجه به عوامل فردی مانند سن، وضعیت سلامت کلی، بیماریهای زمینه‌ای، و نگرانی‌های خاص مو بررسی و تعیین گردد. در حالت عمومی مصرف روزانه توصیه شده بیوتین برای اکثر بزرگسالان ۳۰ تا ۱۰۰ میکروگرم است. با این حال دوزهای بالاتر معمولاً بین ۲۵۰۰ تا ۵۰۰۰ میکروگرم هم اغلب برای حفاظت از سلامت مو استفاده می‌شود. با صلاحدید پزشک میزان مصرف این دارو را تطابق دهید زیرا مصرف بیش از حد آن می‌تواند با برخی از آزمایشات خون تداخل داشته و منجر به نتایج نادرست شود.
بررسی تاثیر استفاده از بیوتین برای مو
نکته مهمی که در این بخش از نوشتار شایان ذکر است اینکه اثرات بیوتین برای رشد مو در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد و ممکن است بروز نتایج قابل توجه آن کمی دیر هنگام ظاهر شوند. این در حالی است که برخی از افراد ممکن است بهبود در استحکام و کیفیت مو را خیلی زود تجربه کنند. بنابراین هنگام استفاده از بیوتین برای مو، باید کمی صبور باشید و این صبوری حتی تا چندین ماه هم ممکن است مورد نیاز باشد. علاوه بر این، مدیریت انتظارات و درک اینکه بیوتین تنها یکی از جنبه‌های یک رویکرد جامع مراقبت از سلامت مو است، می‌تواند به جلوگیری از ناامیدی کمک کند. نظارت منظم بر وضعیت موهای خود و استفاده از یک برنامه غذایی غنی و سبک زندگی مناسب، یقیناً ضریب موفقیت بیوتین را بیشتر خواهد کرد.
