در شیمی درمانی از داروهایی استفاده می شود که سمیت سلولی دارند، به این معنی که می توانند سلول های سرطانی را از بین ببرند. اگر برنامه درمانی شما شامل شیمی درمانی است، دانستن چگونگی عملکرد و انتظاراتی که دارید می تواند به شما کمک کند تا برای درمان آماده شوید و درباره درمان خود آگاهانه تصمیم بگیرید.
شیمی درمانی چیست؟
شیمی درمانی به استفاده از هر دارویی برای درمان هر بیماری اطلاق می شود. اما از نظر بیشتر مردم کلمه شیمی درمانی به معنی داروهایی است که برای درمان سرطان استفاده می شود. مهم است که بدانید همه داروها برای درمان سرطان به یک شکل عمل نمی کنند. در گذشته این نوع درمان تنها دارویی بود که می توانست سرطان را درمان کند، اما اکنون انواع مختلفی از داروها برای درمان سرطان استفاده می شود. در حالی که شیمی درمانی هنوز هم بهترین روش برای درمان بسیاری از سرطان ها است.
شیمی درمانی به عنوان یک درمان سیستمیک در نظر گرفته می شود زیرا این داروها در سراسر بدن حرکت می کنند و می توانند سلول های سرطانی را که به قسمت های دیگر از بدن بسیار دور از تومور اصلی (اولیه) گسترش یافته اند (متاستاز) از بین ببرند. این باعث می شود که از روش هایی مانند جراحی و رادیوتراپی متفاوت باشد. با جراحی توموری از قسمتی از بدن که سرطان پیدا شده است برداشته می شود و پرتودرمانی در منطقه خاصی از بدن برای از بین بردن یا آسیب سلولهای سرطانی انجام می شود. به درمان هایی از این قبیل، درمان محلی گفته می شود زیرا در یک قسمت از بدن تأثیر می گذارد.
چه موقع شیمی درمانی لازم است؟
اگر احتمال گسترش سرطان در آینده وجود داشته باشد، ممکن است پزشک شما شیمی درمانی را پیشنهاد دهد. یا اگر قبلا گسترش یافته باشد. گاهی اوقات سلول های سرطانی از تومور جدا می شوند. آنها ممکن است از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به قسمت های دیگر بدن بروند.
اهداف درمانی شیمی درمانی
اگر پزشک شما شیمی درمانی را به عنوان گزینه ای برای درمان سرطان شما توصیه کرده است، درک اهداف درمان هنگام تصمیم گیری بسیار مهم است. سه هدف اصلی برای شیمی درمانی در درمان سرطان وجود دارد :
درمان : در صورت امکان برای بهبود سرطان استفاده می شود، به این معنی که سرطان از بین رفته است.
کنترل : در صورت عدم امکان درمان، هدف از درمان سرطان می تواند کنترل بیماری باشد. در این موارد، از شیمی درمانی برای کوچک کردن تومورها و یا جلوگیری از رشد و گسترش سرطان استفاده می شود.
تسکین : وقتی سرطان در مرحله پیشرفته باشد، احتمالا قابل کنترل نیست و گسترش یافته است، هدف از دادن شیمی درمانی ممکن است بهبود کیفیت زندگی یا کمک به فرد در احساس بهتر باشد.
برنامه ریزی برای درمان های شیمی درمانی
شما و پزشک سرطان تصمیم خواهید گرفت که چه دارویی یا ترکیبی از داروها را دریافت کنید. دکتر شما دوزها، نحوه مصرف داروها و تعداد دفعات و مدت درمان را انتخاب می کند. همه این تصمیمات به نوع سرطان، محل ابتلا، بزرگی آن، گسترش در سایر قسمتهای بدن و تأثیر آن بر عملکردهای طبیعی بدن و سلامت کلی شما بستگی دارد.
تعیین اینکه کدام داروهای شیمی درمانی استفاده شود
در برخی موارد، بهترین انتخاب دوزها و برنامه ها برای هر داروی شیمیایی به وضوح شناخته شده است و براساس مطالعات تحقیقاتی انجام می شود.
عواملی که تیم مراقبت از سرطان هنگام توصیه گزینه های درمانی در نظر می گیرد عبارتند از :
نوع و زیر نوع سرطان
مرحله سرطان (میزان گسترش آن)
نتایج سایر آزمایشات روی تومور، مانند نشانگرهای زیستی
سن بیمار
سلامت کلی بیمار و داروهای فعلی
سایر مشکلات جدی سلامتی (مانند بیماری های قلبی، کبدی یا کلیوی)
انواع درمان های سرطان در گذشته
این تیم تمام این فاکتورها را همراه با اطلاعات حاصل از مطالعات تحقیقاتی منتشر شده در مجلات پزشکی و کتابهای درسی که نتایج بیماران مشابه تحت شیمی درمانی را شرح می دهد در نظر می گیرد.
شیمی درمانی چند جلسه است؟
شیمی درمانی معمولا در فواصل منظم به نام چرخه انجام می شود. چرخه ممکن است دوز یک یا چند دارو در یک یا چند روز باشد و به دنبال آن چند روز یا چند هفته ببا استراحت همراه شود. این به سلول های طبیعی زمان می دهد تا بهبود یابند.
هر دارو طبق برنامه ای تجویز می شود که حداکثر استفاده را از اقدامات ضد سرطانی ببرد و عوارض جانبی را به حداقل برساند. اگر بیش از یک دارو استفاده شود، در برنامه درمانی گفته می شود که هر دارو چند بار و دقیقا باید چه میزان تجویز شود. تعداد چرخه های داده شده ممکن است قبل از شروع درمان، بر اساس نوع و مرحله سرطان تعیین شود. در برخی موارد این عدد انعطاف پذیر است و نحوه تأثیر درمان بر سرطان و سلامت کلی فرد را در نظر خواهد گرفت.
شیمی درمانی چند ساعت طول میکشد؟
زمان هر بار تزریق شیمی درمانی با توجه به دوز که پزشک برای شما در نظر گرفته است می تواند بین ۲ تا ۶ ساعت به طول انجامد.
داروهای شیمی درمانی چگونه کار می کنند؟
سلولهای سرطانی تمایل دارند سلولهای جدید را سریعتر از سلولهای طبیعی تشکیل دهند و این باعث می شود آنها هدف بهتری برای داروهای شیمی درمانی باشند. با این حال، داروهای شیمیایی نمی توانند تفاوت بین سلول های سالم و سلول های سرطانی را تشخیص دهند. این بدان معناست که سلولهای طبیعی همراه با سلولهای سرطانی آسیب می بینند و این باعث عوارض جانبی می شود. هر بار که شیمی تجویز می شود، به معنای تلاش برای یافتن تعادل بین از بین بردن سلولهای سرطانی است.
خبر خوب این است که بیشتر سلولهای طبیعی با گذشت زمان از اثرات شیمیایی بهبود می یابند. اما سلولهای سرطانی سلولهای جهش یافته (غیر طبیعی) هستند و معمولا از اثرات شیمیایی بهبود نمی یابند.
عوارض شیمی درمانی
سلول های سرطانی تمایل به رشد سریع دارند و داروهای شیمیایی سلولهای رشد سریع را از بین می برند. اما از آنجا که این داروها به سراسر بدن حرکت می کنند، می توانند سلول های سالم و طبیعی را که رشد سریع دارند نیز تحت تأثیر قرار دهند. آسیب به سلولهای سالم عوارض جانبی ایجاد می کند. عوارض جانبی همیشه آنچنان که انتظار دارید بد نیستند اما نگرانی در مورد این قسمت از درمان سرطان طبیعی است.
سلولهای طبیعی که به احتمال زیاد توسط شیمی درمانی آسیب می بینند عبارتند از :
سلولهای خون ساز در مغز استخوان
فولیکول های مو
سلولهای دهان، دستگاه گوارش و سیستم تولید مثل
برخی از داروهای شیمیایی می توانند به سلول های قلب، کلیه ها، مثانه، ریه ها و سیستم عصبی آسیب برسانند. گاهی اوقات می توانید برای محافظت از سلولهای طبیعی بدن خود داروهایی را با این درمان استفاده کنید. همچنین روش های درمانی برای کمک به تسکین عوارض جانبی وجود دارد.
پزشکان سعی می کنند در حالی که عوارض جانبی را به حداقل می رسانند شیمی درمانی را در سطوح بالا برای درمان سرطان بدهند. آنها همچنین سعی می کنند از استفاده چند دارو که دارای عوارض جانبی مشابه هستند خودداری کنند.
عوارض شایع شیمی درمانی
خستگی
ریزش مو
کبودی و خونریزی آسان
عفونت
کم خونی
تهوع و استفراغ
تغییر اشتها
یبوست
اسهال
مشکلات دهان، زبان و گلو مانند زخم و درد همراه با بلع
نوروپاتی محیطی یا سایر مشکلات عصبی مانند بی حسی، گزگز و درد
تغییرات پوست و ناخن مانند خشکی پوست و تغییر رنگ
تغییرات ادرار و مثانه و مشکلات کلیوی
تغییر وزن
نداشتن تمرکز
تغییرات خلق و خوی
تغییر در میل جنسی و عملکرد جنسی
مشکلات باروری
در صورتی که مشکلات تغذیه ای مانند یوبست، اسهال و استفراغ دارید توصیه می کنیم مطلب تغذیه و سرطان را مطالعه کنید.
چه نوع شیمی درمانی باعث ریزش مو می شود؟
همه شیمیدرمانیها باعث ریزش مو نمیشوند، اما برخی از داروهای شیمیدرمانی بیشتر باعث ریزش یا نازک شدن مو میشوند. آنها عبارتند از : آلترتامین (هگزالن) کربوپلاتین (پاراپلاتین).
آیا شیمی درمانی درد دارد؟
شیمی درمانی گاهی باعث درد می شود. این می تواند شامل موارد زیر باشد :
سردرد
درد عضلانی
شکم درد
درد ناشی از آسیب عصبی، مانند سوزش، بی حسی.
بیشتر انواع دردهای مربوط به شیمی درمانی بین درمان ها بهتر می شوند یا از بین می روند. با این حال آسیب عصبی اغلب با هر دوز بدتر می شود. گاهی اوقات دارویی که باعث آسیب عصبی می شود باید متوقف شود. بهبود یا از بین رفتن آسیب عصبی ناشی از این نوع درمان ماه ها یا سال ها طول می کشد. در برخی افراد هرگز به طور کامل از بین نمی رود.
درمان درد اغلب بر اساس علت ایجاد آن متفاوت است. مهم است که در هنگام استفاده از شیمی در مورد درد با تیم مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید. غیر از شیمی درمانی دلایل دیگری برای درد وجود دارد مانند خود سرطان. اگر درد مربوط به شیمی درمانی باشد پزشکان می توانند آن را با روش های زیر درمان کنند :
دادن داروهای مسکن
مسدود کردن علائم درد از اعصاب به مغز با درمان ستون فقرات یا بلوک های عصبی
تنظیم دوزها
شیمی درمانی چگونه انجام می شود؟
شیمی درمانی تزریقی
بسیاری از انواع شیمی درمانی به صورت تزریق تجویز می شود. با تزریق داروها از طریق یک لوله نازک به نام کاتتر که در رگ، شریان، حفره بدن یا قسمت بدن قرار می گیرد وارد بدن شما می شوند. در برخی موارد دارو ممکن است به سرعت با سرنگ تزریق شود.
شیمی درمانی داخل وریدی (IV)
شیمی درمانی داخل وریدی یا IV از طریق یک لوله پلاستیکی کوچک و نرم به نام کاتتر در جریان خون شما قرار می گیرد. از سوزن برای قرار دادن کاتتر به داخل رگ بازو یا دست استفاده می شود.
داروهای وریدی به این روشها تجویز می شوند:
فشار IV : داروها می توانند به سرعت از طریق کاتتر و از طریق سرنگ در طی چند دقیقه تجویز شوند.
تزریق IV : تزریق معمولی می تواند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. یک محلول مخلوط دارویی از طریق لوله ای که به کاتتر متصل است از کیسه پلاستیکی جریان می یابد.
تزریق مداوم : این تزریق ها می تواند از ۱ تا چند روز طول بکشد و توسط پمپ های الکترونیکی IV کنترل می شود.
اگر رگهای خوبی نداشته باشم چه اتفاقی می افتد؟
سوزن ها و کاتترها می توانند با استفاده از شیمی درمانی مداوم، رگ ها را زخم و آسیب ببینند. یکی از گزینه هایی که ممکن است به بیمارانی که برای مدت زمان طولانی به شیمی نیاز دارند ارائه شود پورت است. پورت کاتتر بزرگتری است که از طریق رگ بزرگ در قفسه سینه یا بازو قرار می گیرد. تا زمانی که شما تحت معالجه هستید ماندگار می شود بنابراین نیازی نیست هر بار سوزن گیری کنید.
قرار دادن پورت به یک عمل جراحی جزئی نیاز دارد. گاهی این کار در کلینیک یا اتاق بیمارستان و گاهی در اتاق عمل انجام می شود. اما هنگامی که پورت در محل قرار گرفت می توانید تمام روشهای درمانی خود را از طریق پورت دریافت کنید.
شیمی درمانی خوراکی
در حالی که بسیاری از داروها از طریق تزریق وریدی تجویز می شوند، داروهای شیمیایی خوراکی یا داروهای شیمیایی موضعی نیز وجود دارد که در برخی از سرطان ها مانند سرطان پوست استفاده می شود.
۱ دیدگاه. Leave new
با تشکر از زحمات شما خوب وعالی استرسم خیلی کمتر شد سپاس 🙏