سرطان چیست و چگونه بوجود می آید

به بیان ساده سرطان رشد غیرطبیعی سلول ها است. سرطان ها از ساختار اندام یا بدن ناشی می شوند و از سلولهای کوچکی تشکیل شده اند که توانایی متوقف شدن رشد خود را از دست داده اند. سپس این ساختار رو به رشد از آن اندام یا ساختار بدن خارج می شود تا به اندازه ای برسد که مورد توجه بیمار یا پزشک قرار گیرد. گاهی اوقات ممکن است به طور اتفاقی با آزمایش آزمایشگاهی یا اشعه ایکس تشخیص داده شود. در چنین حالتی بیماری تقریباً به طور تصادفی مورد توجه قرار می گیرد. در این مرحله، ممکن است از آن به عنوان “توده” ، “رشد” ، “تومور” ، “ندول” ، “نقطه” ، “توده” ، “ضایعه” یا “بدخیمی” یاد شود.

به طور کلی سرطان باید قبل از تشخیص به اندازه یک سانتی متر برسد یا از یک میلیون سلول تشکیل شده باشد. استثنائات این قاعده کلی شامل سرطان خون و مغز استخوان است که غالباً “توده” ایجاد نمی کند اما در آزمایشات آزمایشگاهی مشهود خواهد بود. این سرطانها هنوز نیاز به بیش از یک میلیون سلول دارند تا قبل از تشخیص وجود داشته باشند. لنفوم ها و لوسمی ها نمونه هایی از  تومورهای مایع یا سرطان های موجود در مایعات بدن (خون و مغز استخوان) هستند و با آزمایش خون قابل تشخیص هستند. “تومورهای جامد” شامل سرطان ریه، سرطان سینه، سرطان پروستات، سرطان روده بزرگ و راست روده و مثانه به مقدار کافی در مایعات بدن وجود ندارد تا با آزمایش خون تشخیص داده شود. با این حال آنها ممکن است مواد شیمیایی را که در مایعات بدن قابل تشخیص هستند آزاد کنند. (به عنوان مثال ، فرد مبتلا به سرطان پروستات ممکن است سطح بالایی از آنتی ژن اختصاصی پروستات یا PSA در جریان خون داشته باشد).

فرق تومور با سرطان چیست؟

تومور یک توده همراه با رشد است. برخی از تومورها سرطانی هستند، اما بسیاری از آنها سرطان نیستند.

توده هایی که سرطان نیستند، خوش خیم خوانده می شوند.
توده هایی که سرطان هستند، بدخیم نامیده می شوند.

چیزی که سرطان را متفاوت می کند این است که می تواند در سایر قسمت های بدن گسترش یابد در حالی که تومورهای خوش خیم گسترش نمی یابند. این سلول ها می توانند از محلی که آغاز کرده اند جدا شوند و می توانند به سایر قسمت های بدن منتقل شده و در نهایت در غدد لنفاوی یا سایر اندام های بدن ایجاد شوند.

علت سرطان چیست؟

هیچ دلیل واحدی برای سرطان وجود ندارد. دانشمندان معتقدند که اثر متقابل بسیاری از عوامل با هم است که باعث ایجاد بیماری می شود. عوامل دخیل ممکن است ویژگی های ژنتیکی، محیطی یا ساختاری فرد باشد.

از عوامل اصلی ابتلا به سرطان

عوامل سبک زندگی سیگار کشیدن، رژیم غذایی پرچرب و کار با مواد شیمیایی سمی نمونه‌هایی از انتخاب‌های سبک زندگی هستند که ممکن است عوامل خطر برای بزرگسالان باشند. با این حال، اکثر کودکان مبتلا برای مدت طولانی در معرض این عوامل سبک زندگی قرار نگرفته اند.

سابقه خانوادگی، وراثت و ژنتیک ممکن است نقش مهمی در برخی از سرطان های دوران کودکی داشته باشد. ممکن است بیماری با اشکال مختلف بیش از یک بار در یک خانواده وجود داشته باشد. در این شرایط مشخص نیست که این بیماری به دلیل جهش ژنتیکی، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی در نزدیکی محل سکونت خانواده، ترکیبی از این عوامل یا صرفاً تصادفی ایجاد می شود.

برخی از اختلالات ژنتیکی به عنوان مثال، سندرم Wiskott-Aldrich و Beckwith-Wiedemann سیستم ایمنی را تغییر می دهند. سیستم ایمنی سیستم پیچیده ای است که برای محافظت از بدن ما در برابر عفونت و بیماری عمل می کند. مغز استخوان سلول هایی را تولید می کند که بعدا بالغ می شوند و به عنوان بخشی از سیستم ایمنی عمل می کنند. یک نظریه نشان می‌دهد که سلول‌های مغز استخوان، سلول‌های بنیادی، آسیب دیده یا معیوب می‌شوند، بنابراین وقتی برای تولید سلول‌های بیشتری تکثیر می‌شوند، سلول‌های غیرطبیعی یا سلول‌های سرطانی می‌سازند. علت نقص در سلول های بنیادی می تواند به یک نقص ژنتیکی ارثی یا قرار گرفتن در معرض یک ویروس یا سم مربوط باشد.

قرار گرفتن در معرض ویروس های خاص. ویروس Epstein-Barr و اج آی وی، ویروسی که باعث ایدز می شود، با افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان های دوران کودکی مانند هوچکین و لنفوم غیر هوچکین مرتبط است. احتمالاً ویروس به طریقی یک سلول را تغییر می دهد. آن سلول سپس یک سلول تغییر یافته را بازتولید می کند و در نهایت، این تغییرات به سلول سرطانی تبدیل می شود که سلول های سرطانی بیشتری را تولید می کند.

مواجهه های زیست محیطی آفت کش ها، کودها و خطوط برق برای ارتباط مستقیم با سرطان های دوران کودکی مورد تحقیق قرار گرفته اند. شواهدی مبنی بر بروز سرطان در میان کودکان غیر خویشاوند در محله‌ها و یا شهرها وجود دارد. اینکه قرار گرفتن در معرض این عوامل در دوران بارداری یا نوزادی باعث ایجاد این بیماری می شود یا اینکه تصادفی است، ناشناخته است.
برخی از اشکال شیمی درمانی و پرتودرمانی با دوز بالا. در برخی موارد، کودکانی که در معرض این عوامل قرار گرفته‌اند ممکن است در اواخر زندگی به بدخیمی دوم مبتلا شوند. این عوامل ضد سرطان قوی می توانند سلول ها و یا سیستم ایمنی را تغییر دهند.

مراحل سرطان چیست؟

با یافتن بیماری آزمایشاتی انجام می شود تا مشخص شود که چقدر رشد کرده است و آیا به نقاط دیگر بدن گسترش یافته است. به این مرحله سرطان می گویند.
مرحله پایین تر (مانند مرحله ۱ یا ۲) به این معنی است که بیماری گسترش زیادی پیدا نکرده است. عدد بالاتر (مانند مرحله ۳ یا ۴) به معنای گسترش بیشتر آن است. مرحله ۴ بالاترین مرحله است.
مشخص شدن مرحله در انتخاب بهترین روش درمانی برای فرد بسیار مهم است.

سرطان چگونه گسترش می یابد؟

سرطان می تواند از همان ابتدا (محل اولیه) به سایر قسمت های بدن گسترش یابد.
وقتی سلول های سرطانی از تومور جدا می شوند، می توانند از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به مناطق دیگر بدن بروند. سلول ها می توانند از طریق جریان خون عبور کرده و به اندام های دیگر برسند. اگر آنها از طریق سیستم لنفاوی حرکت کنند، سلولهای بیمار ممکن است در غدد لنفاوی قرار بگیرند. در هر صورت بیشتر سلولهای فراری قبل از شروع رشد در جایی دیگر می میرند یا از بین می روند. اما یک یا دو مورد است که در یک منطقه جدید مستقر شوند و شروع به رشد می کنند و تومورهای جدیدی ایجاد می کنند. این گسترش سرطان به قسمت جدیدی از بدن متاستاز نامیده می شود.

برای اینکه سلول های سرطانی به قسمت های جدیدی از بدن سرایت کنند، باید چندین تغییر را تجربه کنند. ابتدا باید بتوانند از تومور اصلی جدا شده و سپس به دیواره خارجی رگ لنفاوی یا رگ خونی متصل شوند. سپس آنها باید از طریق دیواره رگ حرکت کنند تا با خون یا لنفاوی به اندام یا گره لنفاوی جدیدی بروند.

علائم سرطان چیست؟

بیشتر علائم و نشانه ها به دلیل سرطان ایجاد نمی شوند بلکه می توانند به دلیل بیماری های دیگر ایجاد شوند. اگر علائم و نشانه هایی دارید که از بین نمی روند یا بدتر می شوند باید به پزشک مراجعه کنید تا علت آنها را تشخیص دهد. اگر سرطان علت نباشد، پزشک در صورت لزوم می تواند آن را معالجه کند.
به عنوان مثال، غدد لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و به جذب مواد مضر در بدن کمک می کنند. غدد لنفاوی طبیعی ریز هستند و یافتن آنها دشوار است. اما وقتی عفونت، التهاب یا سرطان وجود داشته باشد گره ها بزرگتر می شوند. غددی که در نزدیکی سطح بدن هستند می توانند به اندازه کافی بزرگ شوند که و با انگشتان شما احساس شوند و حتی برخی از آنها به صورت تورم یا توده زیر پوست دیده می شوند. یکی از دلایل تورم غدد لنفاوی این است که بیماری در آنجا بوجود آید. بنابراین، اگر تورم یا توده غیرمعمول دارید باید به پزشک خود مراجعه کنید.
در اینجا برخی از علائم و نشانه های رایج که ممکن است در اثر سرطان ایجاد شوند وجود دارد. با این حال، هر یک از اینها می تواند به دلیل مشکلات دیگری باشد.

خستگی مفرط که با استراحت بهتر نمی شود.
کاهش وزن یا افزایش وزن ۱۰ کیلو یا بیشتر بدون دلیل مشخص
مشکلاتی مانند احساس گرسنگی، مشکل در بلع، شکم درد، یا حالت تهوع و استفراغ
تورم یا برآمدگی در هر نقطه از بدن
ضخیم شدن یا برآمدگی در سینه یا قسمت دیگر بدن
درد به ویژه بدون دلیل مشخص که از بین نمی رود یا بدتر می شود
تغییرات پوستی مانند توده ای که خونریزی یا پوسته پوسته می شود، خال جدید یا تغییر خال، زخمی که بهبود نمی یابد
سرفه یا گرفتگی صدا که برطرف نمی شود
خونریزی یا کبودی غیرمعمول و بدون دلیل مشخص
تغییر در عادات روده ای مانند یبوست یا اسهال که از بین نمی رود یا تغییری در ظاهر مدفوع ایجاد می کند
تغییرات مثانه مانند درد هنگام دفع ادرار، خون در ادرار یا نیاز به دفع ادرار بیشتر یا کمتر
تب یا عرق
سردرد
مشکلات بینایی یا شنوایی
تغییرات دهان مانند زخم ، خونریزی ، درد یا بی حسی

علائم و نشانه های ذکر شده در بالا بیشترین مواردی است که با سرطان مشاهده می شود، اما موارد دیگری وجود دارد که در اینجا ذکر نشده است. در صورت مشاهده تغییرات اساسی در نحوه عملکرد بدن یا احساس – بخصوص اگر برای مدت طولانی ادامه یابد یا بدتر شود  به پزشک اطلاع دهید.
گاهی اوقات ممکن است این بیماری را قبل از علائم پیدا کنید. پزشکان حتی در صورت عدم علائم، معاینه های مربوط به سرطان و آزمایش های خاص را برای افراد توصیه می کنند. این کمک می کند تا سرطان های خاصی را زود پیدا کنید.

آیا سرطان قابل درمان است؟

اینکه سرطان فرد قابل درمان است به نوع و مرحله سرطان و نوع درمانی و سایر عوامل بستگی دارد. برخی از سرطان ها بیش از سایرین بهبود می یابند. اما هر نوع آن باید به گونه ای خاصی درمان شود.

درمان در مقابل بهبودی

درمان به این معنی است که سرطان با درمان از بین رفته است، دیگر نیازی به درمان نیست و انتظار نمی رود سرطان دوباره برگردد. به ندرت پیش می آید که یک پزشک مطمئن باشد که این بیماری هرگز عود نخواهد کرد. در بیشتر موارد دانستن اینکه آیا سرطان ممکن است دوباره برگردد زمان بر است. اما هرچه فرد عاری از بیماری باشد احتمال بازگشت سرطان بیشتر است. بیشتر اوقات هنگامی که موفقیت درمان به نظر می رسد پزشکان می گویند سرطان “در حال بهبود است” نه “بهبود یافته”است.
بهبودی یک دوره زمانی است که بیماری به درمان پاسخ می دهد یا تحت کنترل است. برخی از مردم تصور می کنند که بهبودی به معنای درمان است، اما ممکن است اینطور نباشد.

با بهبودی کامل، تمام علائم و نشانه های از بین می روند و سلول های سرطانی با هیچ آزمایشی یافت نمی شوند.
در بهبودی نسبی، سرطان کوچک می شود اما کاملاً برطرف نمی شود.

بهبود می تواند از هفته ها تا سالها ادامه داشته باشند. بسته به نوع بیماری درمان ممکن است در طول بهبودی ادامه داشته باشد یا نداشته باشد. توصیه می کنیم در صورتی که مبتلا به این بیماری هستید مطلب زندگی با سرطان را مطالعه کنید.