سرطان های پوست پایه و سنگفرشی متداول ترین نوع سرطان پوست هستند. آنها از لایه بالایی پوست (اپیدرم) شروع می شوند و اغلب بخاطر قرار گرفتن در معرض آفتاب هستند.
سرطان از زمانی شروع می شود که سلول های بدن از کنترل خارج می شوند. سلول های تقریبا در هر قسمت از بدن می توانند به سلول های سرطانی تبدیل شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان و نحوه شروع و شیوع آن به سرطان چیست مراجعه کنید.
سرطان های پوستی از کجا شروع می شوند؟
بیشتر سرطان های پوست از لایه بالایی پوست شروع می شود که اپیدرم نامیده می شود.
3 نوع سلول اصلی در این لایه وجود دارد :
سلولهای سنگفرشی : اینها سلولهای مسطحی در قسمت فوقانی (بیرونی) اپیدرم هستند که با تشکیل سلولهای جدید دائما ریخته می شوند. هنگامی که این سلول ها از کنترل خارج می شوند، می توانند به سرطان پوست سلول سنگفرشی (که به آن سرطان سلول سنگفرشی نیز گفته می شود) تبدیل شوند.
سلول های پایه : این سلول ها در قسمت تحتانی اپیدرم هستند که لایه سلول پایه نامیده می شوند. این سلولها دائما تقسیم می شوند و سلولهای جدیدی را برای جایگزینی سلولهای سنگفرشی سطح پوست از بین می برند. وقتی این سلول ها در اپیدرم به سمت بالا حرکت می کنند، صاف می شوند و در نهایت به سلول های سنگفرشی تبدیل می شوند. سرطان های پوستی که از لایه سلول پایه شروع می شوند، سرطان های سلول پایه نامیده می شوند.
ملانوسیت ها : این سلول ها رنگدانه قهوه ای به نام ملانین را ایجاد می کنند که به پوست رنگ برنز یا قهوه ای می دهد. ملانین به عنوان ضد آفتاب طبیعی بدن عمل می کند و از لایه های عمیق پوست در برابر برخی از اثرات مضر آفتاب محافظت می کند. سرطان پوست ملانوم از این سلول ها شروع می شود.
اپیدرم توسط غشای پایه از لایه های عمیق پوست جدا می شود. وقتی سرطان پوست پیشرفت بیشتری می کند، به طور کلی از طریق این سد رشد کرده و به لایه های عمیق تری تبدیل می شود.
عوامل سرطان پوست
در حالی که عوامل خطر بسیاری برای سرطانهای پوست پایه و سنگفرشی پیدا شده است، همیشه مشخص نیست که این عوامل چگونه می توانند باعث سرطان شوند.
بیشتر سرطانهای سلول بازال و سلولهای سنگفرشی در اثر تماس مکرر و محافظت نشده پوست از اشعه ماورای بنفش (UV) از نور خورشید و همچنین از منابع مصنوعی مانند تخت های برنزه ایجاد می شوند.
اشعه ماورا بنفش می تواند به DNA داخل سلولهای پوست آسیب برساند. DNA ماده شیمیایی موجود در هر یک از سلول های ما است که ژنهای ما را تشکیل می دهد و عملکرد سلولهای ما را کنترل می کند.
داشتن پوستی به رنگ روشن
هر کسی می تواند به سرطان پوست مبتلا شود، اما خطر ابتلا به افرادی که پوستی با رنگ روشن دارند بسیار بیشتر از افرادی است که رنگ پوست آنها تیره تر است. این به این دلیل است که رنگدانه پوست ملانین در افرادی که پوست تیره تری دارند دارای اثر محافظتی است. سفید پوستی با پوستی روشن که کک و مک دارد و به راحتی می سوزند.
آلبینیسم کمبود ارثی رنگدانه محافظ پوست است. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند ممکن است پوستی به رنگ سفید صورتی و موی سفید داشته باشند. آنها در معرض آفتاب سوختگی و سرطان پوست هستند ، بنابراین باید مراقب پوست خود باشند
سن بالا
خطر ابتلا به سرطان های سلول پایه و سنگفرشی با افزایش سن افراد افزایش می یابد. این احتمالا به دلیل تابش آفتاب در طول زمان است.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص
قرار گرفتن در معرض مقدار زیادی آرسنیک خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد. آرسنیک عنصری است که به طور طبیعی در برخی مناطق در آب چاه یافت می شود. همچنین در ساخت برخی سموم دفع آفات و در برخی صنایع دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
کارگران در معرض قطران ذغال سنگ، پارافین و انواع خاصی از فرآورده های نفتی نیز ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را داشته باشند.
قرارگیری در معرض تشعشع
افرادی که تحت رادیوتراپی قرار گرفته اند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست در منطقه تحت درمان قرار دارند. این مسئله به ویژه در کودکانی که تحت پرتودرمانی سرطان قرار گرفته اند نگران کننده است.
سیگار کشیدن
افرادی که سیگار می کشند به احتمال زیاد به سرطان پوست سلول سنگفرشی مخصوصا روی لب مبتلا می شوند. سیگار کشیدن یک عامل خطر شناخته شده برای سرطان سلول پایه نیست.
علائم سرطان پوست
سرطان های پوست معمولا علائم آزار دهنده ای ایجاد نمی کنند تا زمانی که کاملا بزرگ شوند. سپس ممکن است خارش و خونریزی داشته باشند. اما به طور معمول مدت ها قبل از رسیدن به این نقطه می توان آنها را دید یا احساس کرد.
علائم سرطان پوست سلول پایه
سرطان های سلول پایه معمولا در مناطقی که در معرض آفتاب هستند به ویژه صورت، سر و گردن ایجاد می شوند. اما ممکن است در هر نقطه از بدن بروز کنند. برای اطلاعات بیشتر در مورد سرطان پوست سر کلیک کنید.
این سرطان ها می توانند به صورت زیر ظاهر شوند :
نواحی صاف، محکم، رنگ پریده یا زرد، شبیه جای زخم
لکه های مایل به قرمز ایجاد شده که ممکن است خارش داشته باشد
برجستگی های کوچک، صورتی یا قرمز، شفاف، براق، مرواریدی، که ممکن است دارای مناطق آبی، قهوه ای یا سیاه باشد
رشدهای صورتی با لبه های برجسته و ناحیه پایین در مرکز آنها، که ممکن است حاوی رگ های خونی غیرطبیعی باشد که مانند پره های چرخ پخش می شوند
زخم های باز (که ممکن است دارای ناحیه هایی از جوش یا پوسته باشند) که بهبود نمی یابند یا بهبود می یابند و دوباره برمی گردند
سرطان های سلول پایه اغلب شکننده هستند و ممکن است پس از اصلاح یا بعد از جراحت جزئی خونریزی کنند. گاهی اوقات افراد به دلیل اینکه دچار زخم یا بریدگی هستند که بهبود نمی یابد به دکتر مراجعه می کنند که به نظر می رسد یک سرطان سلول پایه است. یک قانون ساده این است که اکثر زخم ها در طی یک هفته یا همین حدود بهبود می یابند.
سرطان پوست سلول سنگ فرشی
سرطان های سلول سنگفرشی معمولا در مناطقی از بدن در معرض آفتاب مانند صورت، گوش، گردن، لب و پشت دست ها اتفاق می افتد. در مواردی آنها در پوست ناحیه تناسلی تشکیل می شوند. آنها همچنین می توانند در جای زخم ایجاد شوند.
این سرطان ها می توانند به صورت زیر ظاهر شوند :
تکه های قرمز خشن یا پوسته پوسته ، که ممکن است پوسته پوسته شود یا خونریزی کند
رشد یا توده های برجسته، گاهی اوقات با یک منطقه پایین تر در مرکز
زخم های باز (که ممکن است دارای ناحیه هایی از جوش یا پوسته باشند) که بهبود نمی یابند یا بهبود می یابند و دوباره برمی گردند
رشدهای زگیل مانند
هر دو سرطان پوست پایه و سنگفرشی همچنین می توانند به صورت یک منطقه مسطح ایجاد شوند که فقط تغییرات جزئی از پوست طبیعی را نشان می دهد.
تشخیص سرطان پوست
بیشتر سرطان های پوست به دلیل علائم یا نشانه هایی که فرد در آن وجود دارد مورد توجه پزشک قرار می گیرند.
اگر ناحیه غیرطبیعی دارید که ممکن است سرطان پوست باشد پزشک آن را معاینه می کند و ممکن است آزمایشاتی انجام دهد تا بفهمد سرطان است یا بیماری پوستی دیگری است. اگر سرطان باشد و احتمال گسترش آن در مناطق دیگر بدن وجود داشته باشد ممکن است آزمایشات بیشتری انجام شود.
سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی
معمولا اولین قدم این است که پزشک در مورد علائم شما سوال کند، مثلا وقتی اولین بار این علامت روی پوست ظاهر شد، اگر اندازه یا ظاهر آن تغییر کرده باشد، دردناک، خارش دار یا خونریزی داشته باشد. همچنین ممکن است از شما در مورد عوامل خطر ابتلا به سرطان پوست (از جمله آفتاب سوختگی و روش های برنزه کردن)، اگر شما یا کسی در خانواده خود به سرطان پوست مبتلا شده اید و یا بیماری پوستی دیگری دارید از شما سال شود.
در طول معاینه فیزیکی، پزشک اندازه، شکل، رنگ و بافت ناحیه مورد نظر و اینکه آیا خونریزی دارد، چکه می کند یا پوسته دارد را یادداشت می کند. ممکن است بقیه بدن شما از نظر خال و سایر لکه هایی که می توانند به سرطان پوست (یا سایر بیماری های پوستی) مربوط باشند بررسی شود.
همراه با یک معاینه استاندارد فیزیکی برخی از متخصصان پوست از تکنیکی به نام درموسکوپی (استفاده می کنند تا لکه های روی پوست را به وضوح مشاهده کنند. پزشک از یک درماتوسکوپ استفاده می کند که یک عدسی بزرگنمایی کننده و منبع نوری است که در نزدیکی پوست نگهداری می شود. گاهی اوقات از یک لایه نازک الکل یا روغن با این ابزار استفاده می شود. پزشک ممکن است از آن نقطه عکس دیجیتالی بگیرد.
نمونه برداری از پوست
اگر پزشک به یک منطقه مشکوک شد این ناحیه (یا بخشی از آن) برداشته می شود و به آزمایشگاه ارسال می شود تا زیر میکروسکوپ بررسی شود. به این عمل نمونه برداری پوست می گویند.
آزمایشات تصویربرداری
گسترش سرطان در عمق زیر پوست یا سایر قسمت های بدن برای سرطان های سلول سنگفرشی غیر معمول و برای سرطان های سلول پایه نادر است. بنابراین بیشتر افراد مبتلا به یکی از این سرطان های پوست نیازی به آزمایش تصویربرداری ندارند. اما اگر دکتر شما فکر می کند که در معرض خطر گسترش سرطان در خارج از پوست است، آزمایشات تصویربرداری مانند MRI یا CT اسکن در ناحیه انجام می شود.
مراحل سرطان پوست پایه و سنگفرشی
سیستمی که بیشتر اوقات برای مرحله بندی سرطانهای سلول پایه و سنگفرشی استفاده می شود ، سیستم TNM است.
اندازه تومور (T) و اگر در ساختارهای مجاور یا بافت ها مانند استخوان رشد کند
اگر سرطان به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته باشد (N)
اگر سرطان به قسمت های اعضای دیگر بدن (متاستاز) منتقل شده باشد (M)
البته عواملی دیگری وجود دارد که بر روش درمان تاثیر گذاری است مانند :
محل تومور
سرعت رشد تومور چقدر است
مرزهای تومور چقدر مشخص است
اگر تومور علائمی مانند درد یا خارش ایجاد کرده باشد
نحوه مشاهده سلولهای سرطانی در زیر میکروسکوپ
اگر سلولهای سرطانی به اعصاب یا رگهای خونی داخل تومور و اطراف آن حمله کرده باشند
اگر سرطان در مکانی باشد که قبلا با اشعه درمان شده باشد
اگر فرد دارای سیستم ایمنی ضعیف باشد
در مان سرطان پوست
درمان های متداولی برای دو نوع سرطان پوست وجود دارد که بیشتر آنها با جراحی کوچک قابل درمان هستند.
درمان سرطان پوست سلول پایه
انواع مختلفی از درمان می تواند برای از بین بردن یا از بین بردن سرطان های سلول پایه باشد. این گزینه ها به عواملی مانند اندازه و محل تومور و سن، سلامت عمومی و خواست فرد بستگی دارد. این سرطان ها به ندرت به سایر قسمت های بدن گسترش می یابند اگرچه در صورت عدم درمان می توانند به بافت های مجاور را آلوده کند.
عمل جراحی
از انواع مختلف جراحی می توان برای درمان سرطان های سلول پایه استفاده کرد.
کورتاژ و الکتریکی : این یک روش معمول برای سلول پایه کوچک است. برای اطمینان از برطرف شدن همه سرطان ممکن است نیاز به تکرار باشد.
برش : از برش (برش تومور) اغلب برای از بین بردن سلول پایه کوچک ، همراه با حاشیه پوست طبیعی استفاده می شود.
جراحی Mohs : جراحی Mohs به ویژه در درمان سرطان هایی که در معرض خطر بیشتری برای بازگشت هستند، مانند تومورهای بزرگ، تومورهایی که لبه ها به خوبی مشخص نشده اند، تومورها در مکان های خاص (مانند روی بینی یا بینی ، چشم ، گوش ، پیشانی ، پوست سر، انگشتان و ناحیه دستگاه تناسلی) و مواردی که بعد از سایر درمان ها دوباره برگشته اند. با این حال این معمولا پیچیده تر و زمانبرتر از سایر روش ها است.
رادیوتراپی
رادیوتراپی غالبا گزینه خوبی برای معالجه بیمارانی است که قادر به جراحی نیستند و برای درمان تومورهای پلک، بینی یا گوش و مناطقی که درمان آن با جراحی دشوار است.
شیمی درمانی موضعی
شیمی درمانی موضوعی برای درمان تومورهای که بسیار سطحی هستند استفاده می شود (تومورهایی که در پوست خیلی رشد نکرده اند).
درمان سرطان سلول سنگفرشی پوست
گزینه های درمان سرطان پوست سلول سنگفرشی به عواملی مانند اندازه و محل تومور و نحوه مشاهده سلول های سرطانی در زیر میکروسکوپ و ضعف ایمنی بدن فرد بستگی دارد.
از جمله گزینه های درمان می توان به جراحی، رادیوتراپی و سرما درمانی استفاده می شود. البته در سرطان های پیشرفته گزینه های درمانی مانند ایمنی تراپی و درمان هدفمند نیز استفاده می شود.
پیشگیری از سرطان پوست
هیچ راهی مطمئن برای جلوگیری از همه سرطانهای پوست پایه و سنگفرشی وجود ندارد. برخی از عوامل خطر مانند سن، جنسیت، نژاد و سابقه خانوادگی شما قابل کنترل نیستند. اما مواردی وجود دارد که می توانید انجام دهید و خطر ابتلا به این سرطان های پوستی را کاهش دهد.
قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش (UV) را محدود کنید
مهمترین راه برای کاهش خطر ابتلا به سرطانهای سلول پایه و سنگفرشی ، محدود کردن قرار گرفتن در معرض اشعه UV است. هنگامی که بیرون از منزل هستید خودتان را در مقابل آفتاب ایمن نگه دارید.
ماندن در سایه یکی از بهترین راه ها برای محدود کردن اشعه ماورا بنفش است. همچنین لباسی بپوشید که بدن شما را کاملا بپوشاند، کرم ضد آفتاب استفاده کنید، کلا نقاب در بر روی سر بگذارید و برای حفاظت از چشم و پوست حساس اطراف آن از عینک دودی استفاده کنید.
از تخت های برنزه پرهیز کنید
بسیاری از مردم معتقدند که اشعه ماورا بنفش تخت های برنزه بی ضرر است که این درست نیست. لامپ های برنزه اشعه ماورا بنفش دارند که می تواند باعث آسیب طولانی مدت پوست شود و می تواند به سرطان پوست کمک کند.
از کودکان در برابر آفتاب محافظت کنید
کودکان نیاز به توجه ویژه دارند زیرا آنها تمایل دارند بیشتر وقت خود را در فضای باز بگذرانند و می توانند راحت تر بسوزند. والدین و سایر مراقبان باید با استفاده از مراحل بالا از کودکان در معرض آفتاب گرفتن محافظت کنند. با استقلال بیشتر به کودکان در مورد خطرات قرار گرفتن در معرض آفتاب باید آموزش داده شود.
پوست خود را مرتبا چک کنید
بررسی منظم پوست ممکن است به شما کمک کند هر گونه رشد یا نواحی غیرطبیعی را تشخیص داده و آنها را قبل از اینکه به سرطان پوست تبدیل شوند شناسایی کنید.
